Biết về Trần Hồng Giang qua thơ, qua facebook chỉ biết đó là
một thanh niên tàn tật, ngồi xe lăn và làm thơ. Nhìn hình anh trên mạng thấy
một khuôn mặt nở nang, đầy cá tính và như thế chưa có thể hình dung hết về con
người này. Anh gửi lời nhắn mời về Nam Định dự buổi ra mắt tập trường
ca “Thương lắm quê mình” vào một ngày thu đầy nắng. Về thôi về với tất
cả sự háo hức, sự khâm phục nếu không nói pha chút tò mò…
TRẦN HỒNG GIANG và những câu thơ bay qua bất hạnh
BÙI KIM ANH
Đây rồi, nơi cửa khách sạn, Trần Hồng Giang trên xe đẩy mỉm cười đón mọi người. Ai cũng muốn bắt tay. Ai cũng muốn ôm. Ai cũng muốn chụp hình. Trần Hồng Giang cười nhẹ nhàng và đón nhận tất cả cử chỉ thân thiện. Có thể tính anh ít nói. Có thể sự xúc động thường có của nhiều tác giả khi giao lưu giới thiệu sách của mình và lại thật đặc biệt khi đó là Trần Hồng Giang. Tôi cũng thế. Khi nhìn thấy Giang khác xa với khuôn mặt mà mình tưởng tượng, tôi muốn ôm chàng thanh niên như ôm lấy đứa con trai bất hạnh này, chụp ảnh với Giang – một bức ảnh gần gũi đáng ghi nhớ. Đôi tay quắt lại như không thể nâng cao, lại như rút rè khi tiếp xúc đông người. Một bữa trưa thân tình với người yêu thơ, yêu quý Trần Hồng Giang và cả nữa với
Buổi ra mắt sách tại một quán cà phê khá rộng nhưng lại chật so với số lượng người tới dự. Bạn bè yêu quý Trần Hồng Giang không chỉ ở
Giang gửi cho tôi hình viết bằng bút khi chưa có máy tính, khi tôi hỏi viết như thế nào. Bức hình của ảnh do nghệ sĩ nhiếp ảnh Bùi Đăng Thanh chụp với tiêu đề Con người và sự lao động được giải thưởng cao trong triển lãm ảnh về cuộc sống lao động. Đầu nghẹo trên trang giấy, chiếc bút bi tì vào miệng và bàn tay với những ngón bị co quắp đỡ lấy bút. Giang gửi tiếp cho tôi ảnh khi anh sử dụng máy tính. Vẫn tư thế nghiêng ấy trên bàn phím, miệng anh ngậm que và cùng sự nâng đỡ của bàn tay bị tật anh gõ bàn phím. Xin lỗi Giang khi tôi bắt anh viết trả lời trên tin nhắn của facebook. Viết như vậy mà làm thơ lại còn trường ca. Tập trường ca gồm 7 chương và hai phần – Khúc dạo mở đầu và Vĩ thanh kết thúc. Gần 90 trang thơ thấm đẫm tình yêu, niềm tự hào của Trần Hồng Giang về quê hương
Hỏi - Giang bị liệt bẩm sinh hay như thế nào
- Cháu bị khi cháu lên 5 tuổi cô ạ. Lúc ấy trẻ con mà cô, chơi với nhau rồi bị tai nạn đụng vào chấn thương đốt sống cổ
Hỏi – vậy mọi sinh hoạt của Giang thế nào
- mẹ cháu và các anh chị, các cháu giúp
Hỏi – Giang học như thế nào
- cháu chỉ tự học chứ chưa từng được đến bất cứ một lớp học nào
Chưa từng được đến bất cứ một lớp học nào vậy mà làm thơ, viết văn – bài viết đầu tiên của cháu được đăng báo là vào năm 1989 khi cháu 15 tuổi. Chưa từng được đến bất cứ một lớp học nào vậy mà – cháu chỉ đọc dịch thành thạo tiếng Anh, còn nghe nói bập bõm vì ít tiếp xúc.
Trần Hồng Giang là như vậy ư. Trò chuyện qua tin nhắn, mỗi dòng tin cho tôi một sửng sốt về Giang. Nhìn qua ảnh và gặp Giang trong buổi ra mắt tập trường ca tôi hiểu không cần viết những lời an ủi, động viên thường tình. Tôi sợ mình rơi vào sáo rỗng, vào công thức. Trời sắp đặt thế nào thì mình nhận thế - Giang nói về mình và cũng là an ủi người đang tâm sự với mình.
Tôi cũng có những người bạn viết văn, viết báo để sống vì
đồng lương ít ỏi và cả vì không có thu nhập gì. Cái nhuận bút còm để sống được
vật vã xiết bao. Trần Hồng Giang không đến trường lớp bao giờ vậy mà đang sống
bằng công việc viết ấy. Trợ cấp xã hội cho người tàn tật ở Nam Định là 360 ngàn đồng (ở Hà Nội
là 550 ngàn đồng). Nhìn vào mặt bằng xã hội, đọc trên mạng những người mẫu,
nghệ sĩ phô nhà triệu đô, xe hàng tỷ, váy áo tiền tỷ… những đại gia đi chơi
ngàn USD với người mẫu mà ngậm ngùi. Biết đời là thế, trời sắp đặt thế mà thấy không cân/ người ăn chẳng hết kẻ lần chẳng
ra. Tôi gặp mẹ anh – người đàn bà quê một đời vất vả. Có một thày giáo
làng, hiệu trưởng trường cấp 2 xưa đi lính trở về là một thương binh nặng mất
một cánh tay – đấy là bố Giang. Nuôi đàn con 6 đứa cả một thời chiến tranh,
chăm cho Giang bằng cả tấm lòng người mẹ, chăm chồng thương binh, người phụ nữ
già hơn tuổi 73 của mình. Bà ngồi dự buổi ra mắt tập thơ của con cũng lặng lẽ
như con trai. Chỉ đến khi được mời lên nói, bà cũng chỉ nói được đôi lời ngắn
ngủi xúc động. Người dân quê mình vậy. Làm công việc nhà nông vất vả, chịu đựng
hy sinh cho chồng con mà vụng về chẳng có nhiều lời. Các anh chị giờ có cuộc
sống gia đình riêng, Giang sống cùng bố mẹ. Nguồn thu nhập là trợ cấp thương
binh của bố, trợ cấp xã hội của Giang, là nhuận bút văn chương, là gạo quê từ
mấy sào lúa vốn có. Đã có lúc anh làm cộng tác biên tập tiếng Anh cho công ty
sách Nhã Nam .
Bây giờ anh biên tập tin cho báo và thiết kế web. Cũng ngất ngưởng thôi vì đâu
phải dễ có việc. Giỏi quá thôi khi vẫn là tự học qua sách vở, bạn bè.
Cứ ngẫm mãi câu Trần Hồng Giang viết Trời sắp đặt thế nào thì mình nhận thế. Anh nghĩ vậy nên mới có đủ nghị lực và ý chí để sống, để tồn tại và hơn nữa để khẳng định mình. Anh đã in Nỗi nhớ mùa hè – 2003, Chuồn chuồn phố - 2011 và trường ca Thương lắm quê mình – 2014.Nam
Trần Hồng Giang là tấm gương cho người khuyết tật. Không dừng ở đó anh là tấm gương nghị lực chịu đựng, nghị lực vươn lên trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Đọc thơ anh càng ngẫm bao lý thuyết, lý luận đều xa vời vợi và nhiều khi chẳng có nghĩa gì. Chỉ có lao động, với người làm văn chương thì chỉ có lao động nhà văn mới có ý nghĩ cao quý mà thôi.
Cứ ngẫm mãi câu Trần Hồng Giang viết Trời sắp đặt thế nào thì mình nhận thế. Anh nghĩ vậy nên mới có đủ nghị lực và ý chí để sống, để tồn tại và hơn nữa để khẳng định mình. Anh đã in Nỗi nhớ mùa hè – 2003, Chuồn chuồn phố - 2011 và trường ca Thương lắm quê mình – 2014.
Trần Hồng Giang là tấm gương cho người khuyết tật. Không dừng ở đó anh là tấm gương nghị lực chịu đựng, nghị lực vươn lên trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Đọc thơ anh càng ngẫm bao lý thuyết, lý luận đều xa vời vợi và nhiều khi chẳng có nghĩa gì. Chỉ có lao động, với người làm văn chương thì chỉ có lao động nhà văn mới có ý nghĩ cao quý mà thôi.
