Tại Liên hoan phim quốc tế Amiens - Pháp giữa tháng 11-2016, đạo diễn – NSND Đặng Nhật Minh đã được vinh danh và nhận cúp Kỳ Lân Vàng (Licorne d’Or). Đặc biệt hơn, 8 bộ phim của ông (Thị xã trong tầm tay, Bao giờ cho đến tháng Mười, Cô gái trên song, Trở về, Thương nhớ đồng quê, Hà Nội mùa đông 46, Mùa ổi, Đừng đốt) giới thiệu tại FIFAM được khán giả đón nhận hết sức nồng nhiệt… Vốn  không được đào tạo bài bản về điện ảnh nhưng đạo diễn Đặng Nhật Minh đã không ít lần đem vinh quang về cho điện ảnh nước nhà. Bạn bè thế giới nể phục, coi ông là đạo diễn tiêu biểu của Điện ảnh Việt Nam. Nói như nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường, “Đặng Nhật Minh là người kể sự tích dân tộc mình bằng điện ảnh”. Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện cởi mở với đạo diễn – NSND Đặng Nhật Minh bằng mong muốn tìm kiếm một gợi ý nho nhỏ về con đường hội nhập điện ảnh của Việt Nam hôm nay!



PHIM VIỆT NAM THIẾU TÍNH TƯ TƯỞNG

@ Một lần nữa, không thể không chúc mừng ông về những thành quả đáng tự hào ông vừa nhận được tại LHP quốc tế Amiens. Từ gặt hái trên đất Pháp, ông muốn chia sẻ là gì?
Đặng Nhật Minh: LHP Quốc tế Amiens không phải là LHP hạng A như Cannes, Venise  hay Berlin nhưng nó là một LHP Quốc tế uy tín, có chiều dầy đã 36 năm. Cách đây 19 năm nhà quay phim Khương Mễ đã từng được vinh danh tại LHP này về những đóng góp của ông cho sự ra đời của Điện ảnh Tài liệu Nam bộ trong thời kỳ Kháng chiến chống Pháp. Và tôi là người Việt Nam thứ 2 được vinh danh trong lĩnh vực phim truyện.

@ : Khoảnh khắc được vinh danh cùng đạo diễn phim  người Mỹ - Douglas Trumbull  nhận Cúp Kỳ lân danh dự của LHP Amiens, cảm xúc tự hào “mình là người Việt Nam” của ông lúc ấy ra sao?
Đặng Nhật Minh: Khi lên nhận Cúp tôi phát biểu rằng đây là vinh dự lớn lao không chỉ cho riêng tôi mà cho cả nền điện ảnh Việt Nam.

@ 8 bộ phim của ông được trình chiếu tại LHP lần này đã được khán giả Pháp đón nhận như thế nào, thưa ông?
Đặng Nhật Minh: Tôi từng được vài lần vinh danh tại các LHP Quốc tế, nhưng đây là lần đầu tiên được vinh danh kèm theo một chương trình gồm 8 phim mà tôi đã làm. Có phim làm cách đây đã 33 năm như Thị xã trong tầm tay và phim gần nhất là Đừng đốt làm cách đây 6 năm. Tôi hồi hộp không biết khán giả Amiens đón nhận như thế nào. Nhưng đáng mừng là khán giả đến xem rất đông, buổi chiếu sau đông hơn buổi trước. Tiếc là buổi cuối cùng chiếu phim Đừng đốt, tôi lại không được dự để giao lưu với khán giả vì phải tới Pa ris cho kịp chuyến bay về Hà Nội. Tôi có nhờ đạo diễn Việt kiều Lê Lâm thay tôi giao lưu với khán giả và hỏi cảm tưởng của họ về các phim đã xem . Hôm sau về Hà Nội, tôi nhận được thư của đạo diễn Lê Lâm nguyên văn như sau:
“Rất nhiều khán giả đã xem hết cả 8 phim của ông và nhờ tôi gởi lời cảm ơn ông đã cho họ thấy  là thế giới không đến nỗi “ khốn nạn “ như  dư luận đồn. Họ nhấn mạnh để tôi chuyển những lời này của họ cho ông :
1/  Tất cả phim của  ông đều chứa nhiều tình nhân ái và yêu nhân loại.
2/ Phim nào cũng gây nhiều ấn tượng và nói lên nỗi ̣chịu đựng, hy sinh của dân tộc Việt Nam nên gây được rất nhiều cảm tình với mọi khán giả không phân biệt đảng phái, chiều hướng xã hội, văn hoá, tín ngưỡng hay tuổi tác vì chuyện ông kể đi sâu vào tâm hồn con người.
3/ Thẩm mỹ phim ông rất đẹp và dịu dàng .
4/ Các nhân vật đều có lòng chung thủy, mến chuộng và coi trọng gia đình.
Từ trước tới nay khán giả Amiens và khán giả Pháp nói chung khi nói đến Điện ảnh Việt Nam chỉ biết có 3 phim của đạo diễn Việt kiều- Trần Anh Hùng quay ở Việt Nam cùng một vài phim của các đạo diễn trẻ theo cùng phong cách. Nay họ có dịp tiếp xúc một lúc 8 phim Việt Nam  và phát hiện ra một khía canh khác của điện ảnh Việt  mà họ chưa bao giờ biết.
Họ nói những điều đó càng ngày càng hiếm trong xã hội đương đại, nhất là ở phương Tây. Vì thế phim ông là gương mẫu ngay cho cả điện ảnh Pháp.
5/ Họ chỉ tiếc là thời gian quá ngắn nên không chiếu lại được lần thứ nhì vì các bạn họ không đi xem được. Họ quảng cáo cho những người xung quanh rất nhiều.
6/ Họ hy vọng ông trở lại Amiens  lần nữa và hy vọng Thành phố Amiens chiếu lại chương trình này để phát hành rộng rãi hơn nữa.
7/ Họ cảm ơn tôi rất nhiều vì đã giới thiệu phim ông cho nước Pháp. "Nhưng  nó lại được khán giả Pháp đón nhận rất tốt. Có khán giả còn
cho nó điểm 9 trên thang điểm 10 ( 9/10)
8/ Có một cô sinh viên cùng một nhóm bạn ở Đại học Nghệ thuật và Sân Khấu TP Amiens gởi lời cảm ông bằng cách trao cho tôi một tờ giấy xin gởi cho ông. Trên giấy cô ta viết: C’etait manifique. Merci! ( Thật tuyệt vời. Cám ơn! ). Ký tên Elizabeth. Tôi có xin email và hứa là ông sẽ trả lời cho cô ta để chứng minh là tôi sẽ chuyển cho ông".
Rất đông khán  giả  Amiens đều nói với tôi là chương trình chiếu 8 phim Việt Nam là hiện tượng chính và quan trọng nhất trong LHP Amiens năm nay. Cả 8 phim đều gây ấn tượng lâu nay chưa từng có ở TP Amiens. Rất nhiều đạo diễn trẻ tới Amiens ngày hôm qua  hỏi tôi là nghe thấy thiên hạ đồn rất tốt về chương trình  vinh danh này và hỏi tôi có ý định chiếu thêm không? Tôi sẽ điều đình với LHP xem sao.

@: Sự kiện này có mở ra cánh cửa nào cho điện ảnh Việt Nam không, thưa ông?
Đặng Nhật Minh: Đương nhiên. Sau bước mở đầu thuận lợi này tôi hy vọng sẽ còn nhiều đạo diễn Việt Nam được tôn vinh và những bộ phim của họ sẽ được chiếu lại cho công chúng Pháp được thưởng thức. Nhân đây tôi muốn nói lời cám ơn chân thành đến đạo diễn Lê Lâm người đã giới thiệu chùm phim của tôi cho BTC LHP Amiens.

@: Trong làng điện ảnh Việt Nam, ông được coi là một đạo diễn hiếm hoi có những tác phẩm điện ảnh vừa được thế giới đánh giá cao, vừa được công chúng trong nước đón nhận nồng nhiệt. Chắc hẳn, có điều gì đó được gọi là “bí quyết” ở đây không, thưa ông?
Đặng Nhật Minh: Có chứ! Tôi nhiều lần chia sẻ với các bạn trẻ cái bí quyết đó là: “Phải tự trả lời cho mình câu hỏi mình làm đạo diễn để làm gì? Xác định cho mình cái đích mà mình muốn đạt tới trong điện ảnh và kiên trì theo đuổi nó đến tận cùng, không dao động”

@ Xem những bộ phim của ông từ Cô gái trên sông, Thương nhớ đồng quê, Bao giờ cho đến tháng Mười, Thị xã trong tầm tay, Mùa ổi, Hà Nội mùa đông 46….cho tới những bộ phim sau này như Đừng đốt… người ta luôn thấy toát lên ở đó tính nhân văn, nhân bản, hướng con người đến với những lẽ sống cao đẹp hơn. Phải chăng vì thế mà người ta đánh giá ông là một trong những đạo diễn hiếm hoi của điện ảnh Việt Nam có chính kiến mạnh, được đồng nghiệp thế giới nể trọng? 
Đặng Nhật Minh: Việc chiếu 8 phim của tôi ở Amiens lần này đối với tôi như một cuộc thử nghiệm (test) xem những phim mình đã làm có đứng được qua thử thách thời gian không ? May mắn thay chúng đều được đón nhận nồng nhiệt như thể mới được làm hôm  qua. Điều khiến tôi hồi hộp nhất là không biết khán giả Pháp đón nhận phim Hà nội mùa đông 46 như thế nào vì nó chạm đến một trang sử rất nhậy cảm giữa hai dân tộc Pháp Việt. Nhưng nó đã được khán giả Pháp đón nhận rất tốt. Có khán giả còn cho nó điểm 9 trên thang điểm 10 (9/10)

@: Theo ông, những bộ phim Việt Nam hiện nay cần và thiếu điều gì?
Đặng Nhật Minh: Phim ảnh Việt Nam bây giờ phong phú và đa dạng. Hài có, hành động có, kinh dị có, tình cảm có….không có công thức chung nào cho tất cả các phim. Nếu nói đến cái thiếu của phim Việt Nam, theo ý kiến cá nhân tôi là thiếu tính tư tưởng.

@: Là một người gần như cả cuộc đời gắn với Nghệ thuật thứ bẩy, đem vinh quang về cho nước nhà, hẳn ông đã có những đau đáu về thực trạng của điện ảnh Việt Nam. Để tương lai điện ảnh Việt sẽ có thêm nhiều nữa những đạo diễn như Đặng Nhật Minh, ông có hiến kế gì?
Đặng Nhật Minh: Tôi thấy điện ảnh nước nhà đang vận hành theo đúng quy luật chung của xã hội. Trong cái đã phát triển chung của xã hội, Việt Nam sẽ nẩy sinh ra những tài năng thích hợp với nó. Mỗi giai đoạn có những gương mặt tiêu biểu riêng của mình. Qua chùm phim của tôi được chiếu ở Amiens tôi có cảm tưởng như chúng là những món đồ cổ, sản phẩm của một thời …. nhưng may thay vẫn còn được ưa chuộng.

@: Cho tới giờ, ông có nghĩ, rất có thể mình sẽ thực hiện những dự án điện ảnh tiếp theo không, thưa ông?
Đặng Nhật Minh: Hiện tôi có trong ngăn kéo 5 kịch bản đã viết sẵn đang chờ có nơi tài trợ để thực hiện thành phim. Tôi tin rằng cơ hội làm phim đối với tôi vẫn còn.
@ Xin cảm ơn ông! Xin chúc ông luôn mạnh khỏe để tiếp tục sống trọn đời với Nghệ thuật thứ bảy!

                                                                                               

PHƯƠNG HÀ (thực hiện)