Cây sống lâu với người, cũng hóa thân như một linh vật thiêng liêng.... Nhưng với những người già sống được rất lâu trên thế gian này, ngày họ ra đi, cây cối, hoa lá trong vườn nhà sẽ hân hoan mở cuộc tiễn đưa. Mùa xuân năm ấy, những cây bưởi trong vườn nhà cha mẹ tôi rộ một mùa hoa. Đó cũng là lần cuối gia đình tôi và khách khứa còn nhìn thấy một vườn hoa bưởi trắng bông... Người già ở làng tôi nói, cây trái trong vườn linh thiêng lắm, tiễn một người già về trời nên cây rủ nhau trẩy hội hoa lần cuối để đưa tiễn. Vườn nhà cha mẹ tôi rất rộng, những lũy tre ken dày hàng trăm năm tuổi bao quanh khu vườn, làm cho nơi đây như vẫn cất giấu những câu chuyện ma kỳ bí cha kể cho chúng tôi từ hồi ấu thơ. Và từ đó, tôi sợ những mùa hoa bỗng nhiên lộng lẫy trong vườn nhà cha mẹ. Bởi ít nhất hai lần, vào những mùa xuân đẹp nhất, tôi đã chứng kiến hoa thoát xác tiễn người.



TRONG KHU VƯỜN CỦA CHA MẸ

NHƯ BÌNH

Tôi nhớ, mùa xuân năm Nhâm Thìn cách đây 6 năm, chưa bao giờ vườn bưởi của cha mẹ lại cho một mùa hoa rậm rịt như thế. Từ trước Tết, hàng trăm hàng nghìn bông bưởi sây nụ, nảy nở chíu chít trong vòm lá xanh biêng biếc. Những nụ bưởi to, trắng nõn, mẩy căng chen chúc nhau trĩu nặng trên cành...  Ngày chúng tôi về đưa cha ra Hà Nội khám bệnh, quành ra vườn bưởi, thấy cành nào cành nấy lúc lỉu nụ xanh. Tôi reo lên: "Cha ơi, hoa bưởi sây thế này năm sau mùa bưởi chắc trĩu quả". Không ngờ Tết đó cha ngã bệnh. Hết tháng giêng, cha trút hơi thở cuối cùng dưới vườn bưởi trắng xóa hoa.
Từ cửa sổ căn phòng cha tôi nằm những ngày cuối đời, nhìn ra cả một vườn bưởi nở hoa trắng, đưa hương thơm ngan ngát. Lúc cha tôi còn chút sức, thỉnh thoảng ông vẫn trở dậy tựa lưng vào vách tường, hút một vài hơi thuốc lá. Giai đoạn này, ông không còn ăn được nữa nhưng thuốc lá thì không dứt dược. Ngậm được một chút khói thuốc vào người, cha cứ ngồi lặng nhìn ra cửa sổ ngắm hoa bưởi rơi trong gió xuân cạn mùa. Bình thường khu vườn là thế giới sinh động của cha. Cha thích trồng cây trái, và chăm đàn gà chọi vài ba chục con. Không ngày nào làm vườn xong, cha không ôm ấp, vuốt ve, hít hà mấy chú gà chọi lớn ngồng để luyện cơ bắp cho nó. Giờ ốm, người vẫn ngó qua cửa sổ ra khu vườn nhìn lũ gà chạy tớn tác dưới những vòm cây ăn quả xanh mướt lá với một nỗi trầm ngâm. Cha ngồi trên giường, phía dưới chân giường là con Mực ngồi lì cả đêm cả ngày canh cha. Từ ngày chủ ốm, Mực không buồn chạy chơi đâu xa, không cạnh khóe với lũ gà, mèo mà nằm bẹp cuối chân giường nơi cha nằm.
Cha nằm trên giường, Mực cũng úp bụng xuống nền nhà, hai chân đặt ra trước để gác cái mõm ươn ướt lắng nghe động tĩnh từ phía giường người bệnh. Lúc cha ngồi dậy, Mực cũng nhổm dậy nghển cổ lên. Cha ngồi im lìm nhìn ra khu vườn mùa xuân đang mơn mởn chín. Mực cũng nghiêng cổ hướng đôi mắt đen loang loáng nước buồn thiu nhìn theo. Ngoài đó, hương xuân đang dịu dàng phủ màu xanh mướt mắt lên cây lá. Bao thức hoa dại giấu mình nơi góc vườn chờ xuân đến bừng bừng khoe sắc. Nương theo ánh nhìn của chủ, cả Mực và cha cùng đắm mình trong màu hoa bưởi trắng nõn, đắm mình trong mùi hương mùa xuân đang nảy nở thơm dậy cả khu vườn....
Năm ấy, khi cha vĩnh viễn không còn tựa được cái bóng hình gầy guộc của mình bên cửa sổ nữa, cũng là lúc cả vườn hoa bưởi rụng thành thảm trắng dưới đất. Cào cấu vào thảm hoa, Mực chạy xồng xộc từ nhà ra vườn, từ vườn lao vào nhà, vừa chạy vừa tru như thể lên cơn dại, quần nát cả thảm hoa bên ngoài cửa sổ phòng cha... Những cây bưởi vườn cha còn bói thêm vài vụ hoa nữa mới lụi tàn, còn Mực thì cuối năm ấy nhớ chủ, Mực bỏ ăn tìm lối theo cha ra đồng phủ phục bên mộ người.
Tôi vẫn nhớ như in vườn bưởi nhà cha mẹ mùa xuân năm ấy... Hoa bưởi trổ bông sai nụ đẹp đến mức, ai đến nhà thăm cha cũng phải vòng ra sau vườn hái một cành trĩu bông mang về. Cha mất mà hoa bưởi rơi trắng gốc như mưa bay. Những cơn mưa trắng xóa, vĩnh viễn ướp hương hoa vào bầu trời mùa xuân năm ấy cho người bình thản nhẹ gót. Ngày tiễn cha ra đồng, hương bưởi đưa vào không gian một mùi thơm tinh khiết để cả chủ lẫn khách bâng khuâng trong cuộc chia ly về miền miên viễn.
Những mùa xuân trở về nhà không còn bóng dáng cha... Kỳ lạ những cây ăn quả cổ thụ khỏe mạnh trong vườn dường như cũng còi cọc dần, rồi biến mất tăm tích trong khu vườn cũ. Chết nhiều nhất là cam, bưởi và chanh. Nhiều người già trong ngôi làng của cha mẹ đến chơi nói về câu chuyện những linh hồn của cây. Nếu những cái cây trong vườn nhà đang xanh tốt, một ngày tự dưng sâu đỏ lá, rồi úa héo, rồi chết đứng trong vườn thường báo hiệu trong nhà sắp có những biến cố không vui... đặc biệt là người thân đau ốm, bệnh tật. Cây sống lâu với người, cũng hóa thân như một linh vật thiêng liêng.... Nhưng với những người già sống được rất lâu trên thế gian này, ngày họ ra đi, cây cối, hoa lá trong vườn nhà sẽ hân hoan mở cuộc tiễn đưa. Mùa xuân năm ấy, những cây bưởi trong vườn nhà cha mẹ tôi rộ một mùa hoa. Đó cũng là lần cuối gia đình tôi và khách khứa còn nhìn thấy một vườn hoa bưởi trắng bông...
Người già ở làng tôi nói, cây trái trong vườn linh thiêng lắm, tiễn một người già về trời nên cây rủ nhau trẩy hội hoa lần cuối để đưa tiễn. Vườn nhà cha mẹ tôi rất rộng, những lũy tre ken dày hàng trăm năm tuổi bao quanh khu vườn, làm cho nơi đây như vẫn cất giấu những câu chuyện ma kỳ bí cha kể cho chúng tôi từ hồi ấu thơ. Và từ đó, tôi sợ những mùa hoa bỗng nhiên lộng lẫy trong vườn nhà cha mẹ. Bởi ít nhất hai lần, vào những mùa xuân đẹp nhất, tôi đã chứng kiến hoa thoát xác tiễn người.
Mùa xuân năm Bính Thân 2016, tự nhiên tất cả các cây mai phương Nam trong vườn xưa cha dắm vào đất sau mỗi vụ chơi Tết bỗng đồng loạt chi chít đơm bông. Tết đến, nở rộ một vườn mai vàng rực trước sân chen lẫn những cây đào bích hồng tươi trong tiết trời lạnh giá. Những cây mai phương Nam, những cây đào phương Bắc các con mang về biếu cha mẹ dịp Tết năm nảo năm nào để trong chậu, ươm mãi, nựng mãi đến Tết mới chịu dè dặt nở lơ thơ những đốm hoa như nắng vàng rực trong tiết trời giá lạnh của miền Trung. Đếm những bông mai nở to nhất, cha mẹ khoe trong đêm giao thừa khi con cái ở xa điện thoại về.... Hết Tết, tiếc cây hoa quý, vườn nhà thì rộng, cha bứng hết ra khoảng vườn trước sân trồng chen nhau cả mai lẫn đào. Mấy năm liền, những gốc mai, gốc đào rụng hết lá trơ trọi cành chẳng bói nổi một mùa hoa.
Tự nhiên, Tết năm 2016, cả vườn mai đào trước sân bỗng nhiên rủ nhau bung lụa. Suốt cả Tết, ai đến nhà thăm mẹ cũng thốt lên ngạc nhiên nhìn những cây mai phương Nam thắp hoa vàng rực sân vườn. Không một ai lường được sau Tết, đến rằm tháng Bảy năm đó, mẹ ngã bệnh rất nhanh rồi nhẹ nhàng ra đi. Mẹ đi khi vừa qua tháng ngâu, cây lan tỏi nở hoa tím chi chít cổng nhà.
Đám tang mẹ đi, hoa tường vi trút những cơn mưa hồng ra tận ngõ. Tôi càng tin cây cối, hoa lá trong vườn nhà có linh hồn thật. Như đoán được cuộc đưa tiễn cuối vào cõi vô cùng với chủ nhân lâu đời nhất của ngôi nhà nên cây cối trong vườn nhà tận hiến một mùa hoa...
Tết năm 2017, và có lẽ thêm nhiều cái Tết sau này nữa, khu vườn của cha mẹ trống vắng vô cùng tận. Các con cái xa quê trở về ngôi nhà của cha mẹ, chỉ còn cửa đóng then cài. Ngày cuối năm, không có ai mở cổng quét lá cây rụng dày lối ngõ rồi vun lửa đốt. Không ai tỉ mỉ làm cây nêu có chùm hoa giấy cắt tua rua nhuộm phẩm đỏ ối để cắm lên trước cổng nhà xua đuổi tà ma khi năm mới về. Thiên đài nhện giăng tơ trên lư hương. Góc nhà chuột chạy lích rích như trẩy hội. Sân tường rêu phong, cây cối lặng im trong vườn buồn bã xanh... Con cái về đứng lặng trước nếp nhà cổ kính in bóng thời gian... Không còn tiếng gọi "Cha ơi mở cổng cho con", "Mẹ ơi, con và các cháu về ăn Tết đây cả rồi". Không còn nghe tiếng chổi tre đứt quãng của mẹ quét lá trong vườn thảng thốt giật mình tiếng gọi cửa của con cái chiều cuối năm. Không còn tiếng con Mực sủa inh ỏi mỗi khi có khách...
Năm gian nhà gỗ, nếp nhà cũ kỹ còn giữ lại được từ thời ông bà nội đến nay lặng phắc. Ngoài vườn, cỏ dại xanh ngút ngàn. Trước sân, những gốc đào gốc mai trút hết hoa cho những cái Tết xưa giờ còi cọc trở lại.
Nhưng cũng thật lạ. Không phải cây trái nào trong vườn cũng tàn lụi hết. Mỗi lần con cái trở về, thể nào trước sân nhà vườn của cha mẹ cũng sẽ có một vài cái cây im lặng trổ hoa. Nhiều nhất là hoa xương rồng, thiếu tay người chăm sóc, nhưng xương rồng vẫn trổ hoa đỏ chói vào dịp rằm mồng một để con cái về thấy ấm lòng như cha mẹ đang còn.
Trước Tết năm nay, cây ngũ gia bì ngạc nhiên đậu một mùa hoa hiếm hoi xanh biếc. Hàng cau trước hiên nhà vẫn sai quả... Chúng tôi vẫn vặt cau vườn, bổ ra từng miếng xinh xắn, hái lá trầu không trong vườn mẹ têm hình cánh phượng đặt lên ban thờ mời cụ kỵ, ông bà cùng mẹ thưởng trầu. Vườn của cha mẹ, các con vẫn chăm bón, vun xới, trồng lại trên đó những gốc chanh gốc bưởi. Mùa nào thức nấy, các con vẫn phủ lên màu xanh của rau quả mướt màu... Mỗi lần về thăm nhà, cây cảnh trước sân vẫn gọi hoa về trổ những bông tươi thắm như thể linh hồn cụ kỵ, ông bà, cha mẹ về đó, đậu trên những bông hoa mỉm cười chào đón cháu con...
Chúng tôi vẫn giữ nếp cũ trở về quê ăn những cái Tết trong ngôi nhà của cha mẹ. Dù cha mẹ đã đi xa, dù ngôi nhà giờ chỉ còn lại những chiếc bóng của hoài niệm. Ở đó, ký ức như những thước phim chậm chạp ngược thời gian gọi những ấm áp thương nhớ quay về.
Cũng chỉ đến lúc này, ngồi bên bếp lửa của cha mẹ nhen lên một đụn khói xám chiều cuối năm, xít xà vị khói mốc meo trong căn nhà cũ kỹ của cha mẹ, lúc đó mới thực chạm được vào Tết. Chỉ đến lúc tất cả cháu con quây quần bên bếp lửa trong đêm vắng, lắng nghe tiếng nổ lách tách của than củi mới nhận ra mùi Tết ấu thơ quen thuộc xộc lên cay xè cả mắt mình.
Chỉ có về lại ngôi nhà cha mẹ và đứng trước sân với nén hương cúng tạ trời đất, mới thấy hương vị Tết thong thả dâng đầy trong mâm cơm cúng tổ tiên, ông bà cha mẹ ngày cuối năm


Tác phẩm