Dominic Gates (65 tuổi), làm việc cho tờ Thời báo Seattle, cho biết ông rất vui mừng khi nhận được giải thưởng Pulitzer năm nay trong hạng mục Phóng sự, với loạt bài điều tra những thất bại của dòng máy bay chở khách Boeing 737 Max. Ông Gates, cựu học sinh của Học viện St Patrick, Dungannon, không được đào tạo chính quy về báo chí. Ông là một giáo viên toán học ở Belfast và Magherafelt trong một số năm trước khi bắt đầu sự nghiệp thứ hai của mình…
Giải thưởng Pulitzer xét giải ở 21 hạng mục khác nhau, bao gồm 14 hạng mục vinh danh các tác phẩm báo chí và 7 hạng mục trao cho các tác phẩm tiểu sử, lịch sử, truyện, thơ, tiểu thuyết, kịch, âm nhạc. Các tác phẩm được vinh danh đều đề cao sự nhân văn, tính chiến đấu và nêu bật nhiều vấn đề nổi cộm của nước Mỹ và thế giới. Pulitzer được biết đến là một trong những biểu tượng của giới báo chí Mỹ vào cuối thế kỷ 19.
Theo bản di chúc được lập, Pulitzer dành một số tiền là 2 triệu USD để thành lập một quỹ giải thưởng mang tên mình cho các tác giả có những tác phẩm xuất sắc thuộc các lĩnh vực báo chí, văn học, âm nhạc và nghệ thuật.
Công chúng hài lòng
Theo thông lệ, lễ trao giải thưởng Pulitzer được tổ chức tại Trường đại học Columbia, TP New York (Mỹ) vào giữa tháng 4 hằng năm. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 cũng như để các giám khảo có thêm thời gian đánh giá tác phẩm lọt vào vòng cuối, lễ trao giải Pulitzer năm 2020 đã phải lùi lịch lại hai tuần và tổ chức trực tuyến giữa tháng 5 trên nền tảng chia sẻ video YouTube.
Năm 2020 cũng đánh dấu lần đầu giải Pulitzer được trao cho hạng mục "Phóng sự âm thanh" cho sản phẩm hợp tác giữa chương trình phát thanh "This American Life", do đài WBEZ ở Chicago (Mỹ) sản xuất, cùng các nhà báo của tờ Los Angeles Times và trang Vice News. Dù giải Pulitzer năm 2020 không thuận lợi và tổ chức trực tuyến do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, song kết quả của giải thưởng này nhất là lĩnh vực báo chí và văn học đã khiến công chúng cảm thấy hài lòng. Các bài viết lên án bất công xã hội như tấn công tình dục, sai phạm về hệ thống hành pháp, tham nhũng… là những tác phẩm đoạt giải quan trọng năm nay.
Ở thể loại Tin nóng, tờ The Courier-Journal thắng giải Pulitzer vì đã đưa tin nhanh về vụ thống đốc sắp mãn nhiệm của bang Kentucky (Mỹ) ân xá cho hàng trăm người trước khi ông hết nhiệm kỳ. Cây bút Ben Taub của tờ The New Yorker nhận giải Kỹ năng viết khi mô tả số phận một người đàn ông bị bắt cóc, tra tấn và tước quyền tự do trong hơn một thập kỷ tại nhà tù ở vịnh Guantanamo
.
Xoáy vào vấn đề nóng
Năm 2019, biến đổi khí hậu là đề tài "nóng", nhận được nhiều quan tâm trên thế giới. Do đó, báo The Washington Post của Mỹ được trao giải "Phóng sự diễn giải" với các bài viết công bố bằng chứng khoa học rõ ràng về những ảnh hưởng khủng khiếp của tình trạng biến đổi khí hậu khiến Trái đất ấm lên.
Ngoài ra, ở các hạng mục về "báo ảnh", hãng tin Anh Reuters nhận được giải "Ảnh thời sự" với loạt ảnh về các cuộc biểu tình diễn ra thời gian qua tại đặc khu hành chính Hồng Công (Trung Quốc).
Những hình ảnh chân thực và giàu cảm xúc về cuộc khủng hoảng ở khu vực Kashmir, hiện là tâm điểm tranh chấp lãnh thổ giữa Ấn Độ và Pakistan, cũng mang lại giải Pulitzer 2020 ở hạng mục "Ảnh đặc sắc" cho ba nhiếp ảnh gia Dar Yasin, Mukhtar Khan và Channi Anand của hãng tin AP.
Theo kết quả được công bố, năm nay, "Hành động vì cộng đồng" - hạng mục được coi là danh giá nhất của giải Pulitzer đã vinh danh hai tờ báo địa phương là Anchorage Daily News và ProPublica với loạt bài về tấn công tình dục tại một ngôi làng ở Alaska (Mỹ). Loạt bài này do nhà báo Kyle Hopkins và các cộng sự tiến hành điều tra.
Trong suốt một năm, nhóm phóng viên đã phát hiện những sai phạm trong hệ thống tư pháp tại bang Alaska khiến những nạn nhân, đặc biệt người ở tầng lớp yếu thế, không có khả năng hoặc ít cơ hội tiếp cận cơ quan chức năng để tố giác các hành động tiến công tình dục. Loạt bài điều tra này sau khi được đăng tải đã khiến giới chức địa phương phải vào cuộc sau hàng thập kỷ, phần nào giúp thiết lập lại luật pháp tại ngôi làng này.
Tờ The New York Times giành thắng lợi vang dội tại lễ trao giải Pulitzer năm nay, khi liên tục được xướng tên ở các hạng mục "Báo chí điều tra", "Bình luận" và "Tin quốc tế". Cụ thể, phóng sự về nghề lái taxi tại thành phố New York của nhà báo Brian M. Rosenthal đăng tải trên tờ báo trên đã chiến thắng hạng mục "Báo chí điều tra". Phóng sự này phơi bày thực tế nhiều lái xe taxi buộc phải chấp nhận những khoản vay lãi "cắt cổ" để có thể được hành nghề. Hệ lụy là đã có gần một nghìn tài xế vỡ nợ và ít nhất chín người phải tự tử.
Trong khi đó, bài viết của nhà báo Nikole Hannah-Jones nhằm tôn vinh sự đóng góp của người Mỹ da mầu, cũng như hậu quả của chế độ nô lệ từng tồn tại ở Mỹ đoạt giải "Bình luận". Giải "Phóng sự quốc tế" được trao cho loạt bài về can thiệp bầu cử Mỹ. The New York Times cũng được trao giải Tin quốc tế với loạt bài viết về chính phủ Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Ở hạng mục Viễn tưởng năm nay, tác giả Colson Whitehead đã chiến thắng với tiểu thuyết The Nickel Boys. Cuốn tiểu thuyết này tái hiện cuộc sống kinh hoàng tại một trường cải tạo ở Florida vào những năm 1960. Hạng mục Tiểu sử hoặc tự truyện được trao cho tác phẩm Sontag: Her Life and Work của Benjamin Moser. Tác giả W.Caleb McDaniel chiến thắng hạng mục Lịch sử với cuốn Sweet Taste of Liberty: A True Story of Slavery and Restitution in America.
NGUYỄN HOÀNG -D.T - An Ninh Thế Giới
