Nga đánh vào Ukraine mà nhóm phóng viên đang thường
trú tại Moscow của VTV lại không hề có một thông tin nào đặc biệt "tại chỗ"
cả. Có chăng là cứ ngày vài lần một chị phóng viên hiện hình, với sự xào xáo
tin tức từ các bản tin quốc tế của nước khác.
MỘT VẤN ĐỀ VỀ NGHIỆP VỤ BÁO CHÍ
NGUYỄN VĂN VĨNH
(Nguyên Tổng Biên tập
báo Quốc Tế)
Việt
Nam
mình có 816 cơ quan báo chí, chừng 17.000 nhà báo được phát Thẻ (nhà báo) với
chừng hơn 40.000 người làm các công việc chuyên về báo chí khác nhau tại các
tòa soạn, các cơ quan truyền thông báo chí.
Lực lượng quả là hùng hậu. Ấy thế mà lâu nay rất nhiều điểm nóng của
thế giới (có chiến tranh xảy ra chẳng hạn) chúng ta chẳng mấy khi thấy có phóng
viên VN được phái tới để có thông tin, tường trình "tại chỗ" cả. Tôi
dùng cụm từ "chẳng mấy khi" vì tôi chưa kiểm chứng thông tin này. Nếu
sai sót thì cho người viết này xin lỗi các nhà báo và giới báo chí.
Tình hình làm nghiệp vụ đưa tin tại chỗ cho các điểm
nóng đại thể là như thế, ngoại trừ hồi Mỹ tấn công Afganistan. Thời kỳ đó chỉ
có tòa báo của ông Hữu Ước (chuyên đề An ninh thế giới của báo Công an nhân dân)
là nơi cử 2 nhà báo Nguyễn Như Phong và Nguyễn Quang Thiều (tờ báo tự túc hoàn
toàn chi phí) thực hiện chuyến đi đến chiến trường viết bài tại chỗ. Sự kiện đó
đã gây được tiếng vang nghề nghiệp rất tích cực trong làng báo VN chúng ta.
Quay lại chuyện thông tin chiến sự Nga - Ukraine lúc
này. Nga đánh vào Ukraine mà nhóm phóng viên đang thường trú tại Moscow của VTV
(là tôi thiển nghĩ họ có điều kiện thuận hơn so với các cơ quan báo chí khác) lại không hề có một
thông tin nào đặc biệt "tại chỗ" cả. Có chăng là cứ ngày vài lần một
chị phóng viên hiện hình, với sự xào xáo tin tức từ các bản tin quốc tế của nước
khác (để ý kỹ thấy xài tin của ngay truyền thông Nga phát "cho nó
lành", rồi pha trộn khéo với một ít hình ảnh ăn theo các hãng truyền hình
bản địa hoặc báo chí của các nước khác... Thế thôi, và 7, 8 ngày vừa qua đều vẫn
là như vậy.
Khán thính giả rất thắc mắc là tại sao cơ quan báo chí
này không tổ chức được cho vài ba phóng viên VTV đi thực địa đưa tin. Dù không
vào được bên trong Ukraine thì cũng men theo vùng cửa khẩu, biên giới 2 nước
này. Hay chạy qua nước Bạch Nga sát Nga thôi (là Belarusse), hoặc đến Ba Lan chắc
chắn sẽ có đầy đủ "không khí chiến trường" (cuộc di cư/tị nạn lớn nhất
thế kỷ đập ngay vào ống kính) thì tin tức thu thập được tại chỗ tự nó đã thực,
đã hay, sao lại không thuyết phục, hấp dẫn người xem truyền hình nước nhà.
Chứ cái cảnh quen thuộc cứ diễn mãi là nữ phóng viên
thường trú luôn "tại vị" ở thủ đô Moscow, rồi đứng như làm dáng trên
các con phố bản địa, nói vào mic truyền về Giảng Võ thì quả là đơn điệu và chán
với khán thính giả nước Việt.
Nhân nói chuyện phóng viên đưa tin chiến trường. Hồi
xưa sao Việt Nam
mình "giỏi thế" - nhất là đưa tin tại chỗ của phóng viên TTXVN, báo
Nhân Dân, báo QĐND và một số tờ báo khác nữa... tại khu 4, giới tuyến, rồi cao
điểm là toàn chiến trường miền Nam. Sao giờ phú quý lại giật lùi thế nhỉ?
Hôm qua theo dõi tin tức về cuộc chiến tranh ở
Ukraine, tôi đã thấy 1 youtuber người gốc Việt làm kênh "Nửa vòng trái đất TV" đã từ Mỹ bay sang Ba Lan - mà anh
ta nói là để "làm các bản tin tại chỗ" về chiến sự và cuộc tản cư
tránh khỏi chiến tranh của dân thường
lớn nhất của thời nay.
Tôi nghĩ với hình thức lives-tream mà youtuber này hứa
với khán giả sẽ làm khi tới Ba Lan, chắc chắn nó sẽ thu hút người xem hơn hẳn
khi anh ta chỉ ngồi ở California hay Los Angeles xào tin tức của các hãng phát
thanh hay truyền hình Mỹ và thế giới. Đơn giản vì anh ta sẽ có những hình ảnh
quay được tại chỗ, có không khí chiến tranh, cảnh huống những người di cư và những
cuộc phỏng vấn "tại chỗ"... Cũng thông tin thêm là chương trình phát
trên youtube này có khá đông người Việt sống cả ngoài nước và trong nước theo
dõi và thường được kết nối về nội dung với 1 nhà báo cũng người gốc Việt làm việc
ở một cơ quan báo chí và đài truyền hình của Việt kiều tại Mỹ.
Ở đây tôi không bàn đến nội dung kênh youtube này được
hay không được, đúng hay không đúng theo tiêu chí thông tin báo chí của ta mà
chỉ nhấn mạnh ở chỗ, là kênh này, “Nửa
vòng trái đất TV”
là một kênh thông tin đã và đang có nhiều người Việt Nam mình theo dõi.
Qua chuyện này, là chỉ một cái "đài" tư nhân
vỏn vẹn vài ba nhân sự mà người ta làm được nghề như thế, như thế... thì chả lẽ
VTV hay các tòa báo quy mô lớn ở Việt
Nam
chúng ta không làm được hay sao?
Tôi thiển nghĩ là được chứ. Vấn đề là phóng viên, biên
tập viên có quyết tâm và lòng yêu nghề/ say
nghề để dấn thân làm nghề hay không; vấn đề là các toà báo/ tòa soạn có lãnh đạo chỉ/ đạo trong việc giao nhiệm vụ, chịu trách
nhiệm trước các chi phí phát sinh, qua đó chấm điểm nghiệp vụ, chất lượng sản
phẩm báo chí cụ thể cho công việc này hay không mà thôi...
Hai điều trên hội tụ lại thì chúng ta sẽ làm được.
Nguồn: Facebook Nguyễn Văn Vĩnh
