Cuộc thi Văn học tuổi 20 lần thứ 7 được Nhà xuất bản Trẻ tổng kết và trao giải vào sáng 24/5 tại TP.HCM, với 7 tác giả đoạt giải nhưng không tìm được quán quân.
Cuộc thi Văn học tuổi 20 là một địa chỉ văn chương được
giới trẻ tin yêu và chờ đợi. Cuộc thi Văn học tuổi 20 được Nhà xuất bản Trẻ khởi
động từ năm 1994, và lần lượt phát hiện được nhiều cây bút mới cho thị trường sách
Việt Nam.
Cuộc thi Văn học tuổi 20 lần thứ 7, có thời gian nhận tác
phẩm tham dự từ 1/1/2019 đến 30/10/2021, đã thu hút 511 bản thảo ứng thí. Hội đồng chung khảo đã chọn 7 tác phẩm vào
vòng chung kết xếp hạng. Kết quả, không có giải nhất.
2 giải Nhì được trao cho “Vụn ký ức” của Yang Phan và “Nửa
lời chưa nói” của Duy Ân. 2 giải Ba được trao cho “Vệt sáng của bụi” của Lê
Quang Trạng và “Chuồng cọp trên cao” của Nguyễn Thu Hằng. 3 giải Tư được trao cho
“Có thú dữ trong thành phố” của Nguyên Nguyên, “Bảy bảy bốn chin” của Hoàng
Công Danh và “Chopin biến mất” của Hiền Trang.
Như vậy, đây là lần thứ hai liên tiếp, cuộc thi Văn học
tuổi 20 thiếu vắng quán quân. Cuộc thi Văn học tuổi 20 lần thứ 6 cũng đã trao 2
giải nhì cho “Wittgenstein của thiên đường đen” của Maik Cây và “Người lạ” của Mai
Thảo Yên.
Trước đó, từ lần thứ 1 đến lần thứ 5, cuộc thi Văn học
tuổi 20 đều có quán quân. Lần thứ 1 là Nguyên Hương với “Quà muộn”, lần thứ 2 là Nguyễn
Ngọc Tư với “Ngọn đèn không tắt”, lần thứ 3 là Trần Thị Hồng Hạnh với “Bài
học đầu tiên”, lần thứ 4 Trương Anh Quốc với “Biển”, và lần thứ 5 là Nhật Phi với
“Người ngủ thuê”.
Bất cứ
một cuộc thi nào, thì mọi vinh quang đều được người đoạt giải nhất mang đi hết.
Giải nhất lọt vào tầm ngắm của công chúng, và giải nhất cũng tạo áp lực không nhỏ
cho tác giả. Không có giải nhất, không có nghĩa chất lượng cuộc thi không đảm bảo.
Có thể do sự khác biệt trong đánh giá của hội đồng chung khảo khiến “lá phiếu” đồng
thuận không cao cho quán quân.
Hai tác phẩm đoạt giải
nhì cuộc thi Văn học tuổi 20 lần thứ 7 có gì đáng bận tâm? Về tác phẩm “Vụn ký ức”
của Yang Phan, hai giám khảo nữ nhận định khá ngắn gọn, nhà văn Phan Hồn Nhiên chốt
bằng chữ “vượt trội” còn nhà văn Nguyễn Ngọc Tư khẳng định “một
cuốn sách hay, hấp dẫn, có văn.”
Về tác
phẩm “Nửa lời chưa nói” của Duy Ân thì hai giám khảo nam có học hàm, học vị lại
phân tích tương đối tỉ mỉ. Phó Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thành Thi cho rằng: “Người
viết truyện và người nghiên cứu ngôn ngữ thường nhập hòa làm một, kể cho bạn đọc
nghe những câu chuyện về sự kỳ diệu lẫn giới hạn của ngôn ngữ và giao tiếp bằng
ngôn ngữ,… Từ đó, một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, những câu chuyện kéo người đọc
dự phần vào trò chơi nhận thức, khám phá về mối quan hệ phức tạp, trừu xuất giữa
ngôn ngữ và nhận thức của con người.
Tập truyện mang lại một cái nhìn ít nhiều có tính phát
hiện trước một số vấn đề của đời sống nhưng không chỉ là đời sống của con người,
xã hội mà còn là đời sống của ngôn ngữ và văn hoá. Các truyện viết khá nhuần nhị đều tay, tuy
đôi lúc hơi nặng về lý trí. Kỹ thuật trần thuật khá linh hoạt, biến hóa, làm
cho điều khó hiểu trở nên hấp dẫn”.
Ở góc độ khác, Phó Giáo
sư – Tiến sĩ Ngô Văn Giá chia sẻ: “Tác giả trẻ Duy Ân đã lấy
ngay bộ môn khoa học về ngôn ngữ và nhận thức của con người làm đối tượng quan
tâm và mô tả, với lối viết thông minh xen chất trào tiếu nhẹ nhàng, làm bật lên
những phát hiện bất ngờ. Thì ra, giữa hoạt động ngôn ngữ và hoạt động nhận thức
không phải bao giờ cũng xuôi chèo mát mái, mà nhiều khi chênh lệch, bất khả
tri, bất khả dụng... Và
đặc biệt, toàn bộ đời sống này, suy cho cùng, được tri nhận/ kiến tạo bằng ngôn
ngữ, diễn giải bằng ngôn ngữ. Đây là một vấn đề của triết học ngôn ngữ, chỉ mới
ra đời vào nửa sau của thế kỷ 20, và từ bấy đến nay chưa bao giờ ngừng bận tâm
đối với các nhà khoa học và triết học. Các câu chuyện của Duy Ân về vấn đề này
tự nó làm nên một khác biệt, độc đáo, hầu như chưa mấy ai quan tâm trong văn học
Việt Nam, rất thú vị”.
TUY HÒA
