Dịch giả Nguyễn Hữu Dũng ở tuổi 74 ra mắt tác phẩm ‘Hiệp sĩ thánh chiến’ mà ông đã mất 30 năm để chuyển ngữ, tại Hội Nhà văn TP.HCM.
Dịch giả Nguyễn Hữu Dũng sinh năm 1948 tại Điện Bàn,
Quảng Nam. Dịch giả Nguyễn Hữu Dũng là Phó Giáo sư – Tiến sĩ động lực học, có
thời gian dài giảng dạy chuyên ngành động cơ đốt trong ở Trường Đại học Thủy sản.
Sau khi nghỉ hưu ở Tổng cục Thủy sản, dịch giả Nguyễn Hữu Dũng đảm nhận vai trò
Chủ tịch Hiệp hội nuôi biển Việt Nam.
Bên cạnh lĩnh vực nghiên cứu khoa học thủy sản, dịch
giả Nguyễn Hữu Dũng rất say mê văn học Ba Lan, đặc biệt là các tác phẩm của
Henryk Sienkiewicz. Chính hai tác phẩm “Quo vadis” và “Trên sa mạc và trong rừng
thẳm” của Henryk Sienkiewicz đã mở đường cho dịch giả Nguyễn Hữu Dũng bước vào
văn chương với giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987.
Không chỉ miệt mài giới thiệu nhiều tác phẩm khác của
Henryk Sienkiewicz đến công chúng Việt Nam như tiểu thuyết “Hania” hoặc tiểu
thuyết “Trên bờ biển sáng”, dịch giả Nguyễn Hữu Dũng đã bỏ ra 30 năm để chuyển
ngữ tiểu thuyết “Hiệp sĩ thánh chiến”. Dịch giả Nguyễn Hữu Dũng chia sẻ: “Có lẽ
văn của Henryk Sienkiewicz cũng có điểm tương đồng với động cơ đốt trong, nó
cháy bằng chất gì đó trong tôi và trong những bạn đọc Việt Nam suốt thời gian
qua. năm qua (1990 - 2020) để dịch tác phẩm kinh điển này, xin trân trọng giới
thiệu cùng bạn đọc! Tôi đã tỉ mỉ dịch “Hiệp sĩ thánh chiến” từ năm 1990 đến
2020 mới hoàn thành công việc chuyển ngữ tác phẩm kinh điển này”.
Henryk Sienkiewicz (1846 – 1916, giải thưởng Nobel văn học năm 1905)
là văn hào Ba Lan sinh ra tại Wola Okrzejska trong một gia đình gốc gác quý tộc.
Ông từng theo học luật học, y học trước khi chuyên tâm vào sự nghiệp viết lách.
Khởi đầu bằng những tiểu luận phê bình đăng báo, ông dần sáng tác hàng loạt
truyện ngắn và vừa, rồi tập trung vào thể loại tiểu thuyết lịch sử vào năm
1892. Sau tiểu thuyết “Quo vadis”, ông dành thời gian vào việc viết
cuốn tiểu thuyết “Hiệp sĩ thánh chiến” mà mình thai nghén từ lâu.
Công việc sáng tác kéo dài ròng rã bốn năm trời, và nhà văn đã cho đăng dần tác
phẩm trên các tờ báo Ba Lan, mãi đến năm 1900 mới in thành sách.
Những giá trị về nội dung và nghệ thuật đã khiến
cho “Hiệp sĩ thánh chiến” trở thành tài sản văn hóa quý giá của dân tộc
Ba Lan. Tiểu thuyết “Hiệp sĩ
thánh chiến” vừa được Nhà xuất bản Văn Học và công ty Đông A ấn hành, ra mắt tại
Hội Nhà văn TP.HCM sáng 17/10.
Tiểu thuyết “Hiệp sĩ
thánh chiến” gồm hai tập, dày hơn 1200 trang, chia làm 84 chương, đã phục dựng
một giai đoạn lịch sử đầu thế kỷ 15. Lúc ấy, liên minh Ba Lan - Litva
hùng mạnh đã trở thành chướng ngại vật chính ngăn cản sự bành trướng của dòng
tu Ki-tô giáo mang tên Giáo đoàn Thánh chiến. Việc hiệp sĩ trẻ Zbyszko tấn công
sứ giả của Giáo đoàn và phải lên đoạn đầu đài lại càng làm mâu thuẫn này thêm
trầm trọng, kéo theo màn “mỹ nhân cứu anh hùng” cùng những cuộc trả đũa về sau
- tất cả góp phần thổi bùng ngòi lửa chiến tranh đã âm ỉ từ lâu.
Dõi theo quá trình trưởng thành của chàng Zbyszko về cả
phương diện tình cảm lẫn sự trải đời, câu chuyện là khúc trường thiên ca tụng sức
mạnh quả cảm của những con người đầy nghĩa hiệp mà rất đỗi thủy chung. Cuộc đụng
đầu lịch sử giữa các dân tộc Slav với thế lực xâm lược của Giáo đoàn Thánh chiến
mang ý nghĩa của cuộc đối kháng chính - tà, khiến tác phẩm trở thành một lời cổ
vũ hào hùng cho các dân tộc đang chiến đấu không tiếc xương máu để giành độc lập,
tự do.
Tính chặt chẽ của cấu trúc, nghệ thuật đan xen mật thiết
của các tuyến tình tiết, sự hài hòa giữa hai mặt mô tả số phận chung của toàn
dân tộc và số phận riêng tư của các nhân vật chính đã khiến các nhà phê bình
văn học đánh giá “Hiệp
sĩ thánh chiến” là tác phẩm hoàn thiện nhất trong những
tiểu thuyết lớn của Henryk Sienkiewicz.
Dịch giả Nguyễn Hữu
Dũng bày tỏ tâm đắc về “Hiệp sĩ thánh chiến” mà ông đã theo dấu suốt 30 năm: “Trong
Chiến tranh thế giới thứ hai, phe
phát xít
Hítle ra lệnh cấm các tác
phẩm của Henryk Sienkievich,
nhất là “Hiệp sĩ thánh chiến” lưu hành tại Ba Lan. Thế
nhưng, những người Ba Lan yêu nước vẫn gìn giữ “Hiệp sĩ thánh chiến” như một thứ
vũ khí tinh thần bất diệt. Và cảm động biết bao, ngay
trong mùa xuân năm 1945 còn vương khói súng trên mảnh đất hoang tàn và đổ nát bởi chiến tranh, người Ba Lan đã tìm cách tái bản ngay “Hiệp sĩ thánh chiến”
để hun đúc thêm sức mạnh dân tộc”.
TUY HÒA
