Nữ tác giả Thương Hà
vốn
được đào tạo chuyên ngành luật và tâm lý học, nhưng lại đam mê thể loại văn xuôi nặng ký là tiểu thuyết.
Sau
các tiểu thuyết “NALIS xô dạt bờ định mệnh”, “Một con đường”, “Bóng đêm của Diệu”,
“Người PTSD”, “Những oan hồn bất tử” và “Vùng biên không yên tĩnh”, nữ tác giả Thương Hà lại tiếp tục phô diễn
bút lực qua “Phiêu dạt” do Nhà xuất bản Đà Nẵng và Huyền Đức ấn hành đầu năm 2023.
Tiểu thuyết “Phiêu
dạt” dày hơn 500 trang, được nữ tác
giả Thương Hà viết miệt mài suốt 4 tháng. Sinh ra trong hòa bình, nữ tác giả Thương Hà chọn một cách khác để
nhìn về chiến tranh. Nói cách khác, nữ tác
giả Thương Hà muốn lý giải sự tàn khốc của chiến tranh, bằng sự chia sẻ và sự
nhân ái.
Bán vào thông điệp “mỗi dân tộc bằng cách này hay cách
khác đều dự phần vào định mệnh nhân văn của nhân loại”, tiểu thuyết “Phiêu dạt”
chia làm 42 chương, xoay quanh sự thức tỉnh của 5 nhân vật Vương, Đạt, Mohamed
Awad, Donzefski và Richard Hùng. Nghĩa là 5 cuộc đời không còn trên dương thế nữa,
nhưng linh hồn của họ vẫn vất vưởng giữa những câu chuyện sám hối và ăn năn.
Vương, Đạt, Mohamed Awad, Donzefski và Richard Hùng có
xuất thân khác nhau, thụ hưởng văn hóa và giáo dục khác nhau. Thế nhưng, họ đều
dự phần vào chiến tranh theo cách riêng của mỗi người. Và khi hội ngộ trước cửa
luân hồi thì một người mang theo một niềm day dứt. Linh hồn họ phiêu dạt trong
bế tắc những vẫn khao khát tìm đường về cõi thiện của nhân tính.
Ví dụ, ông Vương người lính từng tham gia trong cuộc
chiến tranh biên giới Việt- Trung, khi đã xuống địa phủ cứ loay hoay không thể siêu
thoát. Để rồi trải qua nhiều thăng trầm ông nhận ra. “Cuộc chiến ấy kết thúc
xong, cả hai bên đều tuyên bố mình là người chiến thắng. Chúng ta bảo vệ được
lãnh thổ của mình. Việt Nam cũng nói họ bảo vệ được đất nước của họ. Những người
hi sinh ở nơi đó có lẽ cũng nghĩ vậy. Chỉ có chúng ta, những người còn sống trở
về mới mơ hồ về ý nghĩa chân chính của nó”
Ông Vương cũng như các nhân vật còn lại đều có chung một
dằn vặt “Bất kì một cuộc chiến tranh nào cũng đều tàn khốc cả. Cho dù mục đích
của nó là gì. Cho dù là bên sai hay bên đúng. Khi đạn ra khỏi nòng, khi máu đã
đổ xuống, khi những xác người chồng chất lên nhau, thì đều tàn khốc cả thôi”.
Nữ tác
giả Thương Hà dùng lời của nhà văn nữ Lam để kể chuyện thật chậm rãi và thật
day dứt. Tương tự ông Vương, người lính Mohamed Awad trong cuôc xung đột vũ
trang giữa hai quốc gia láng giềng Palestine và Israel, hoặc người lính
Donzefski trong “chiến dịch quân sự đặc biệt” của chính quyền Nga thực hiện
trên lãnh thổ Ukraine, cũng đều đau khổ và xót xa. Cho nên, tiểu thuyết “Phiêu dạt” mở rộng biên độ tưởng
tượng để mở rộng biên độ lương tri.
Tiểu thuyết “Phiêu dạt”
tập trung truy vấn nguyên cớ chiến tranh. Lý tưởng ư? Tham vọng ư? Lợi ích ư?
Dù nhân danh bất cứ điều gì thì chiến tranh cũng có màu sắc toan tính của những
kẻ ích kỷ và độc ác. Trong kỷ nguyên hội nhập, đồng tiền đang khiến con người đứng
gần mâu thuẫn hơn. Nữ tác giả Thương Hà cho nhân vật phát biểu rằng: “Tiền
là thứ giá trị không thay đổi trong suốt những năm qua kể từ khi nó được sinh
ra và quy ước như một thứ để trao đổi. Thế nhưng cách các ngươi sử dụng tiền,
kiếm tiền và hướng tới cái tốt đẹp mà ngươi nói lại chẳng giống nhau. Thậm chí
là cả định nghĩa về sự tốt đẹp ấy cũng khác nhau”
Liên tục nhiều câu hỏi
được đặt ra ráo riết: Vì tiền mà đi cướp ư? Vì tiền mà đi lừa đảo ư? Vì tiền mà tạo ra những cuộc chiến tranh
xâm lược ư? Vì tiền mà tàn sát
những người dân thường vô tội ư? Và
tiểu thuyết “Phiêu dạt” có đáp án sòng phẳng: “Có thể đối với
anh, tốt đẹp là có nhiều tiền. Thế nhưng đối với tôi, cái gọi là tốt đẹp là hòa
bình, yên ổn với những người yêu thương. Cũng có người chỉ cần đủ ăn. Cũng có
người nghĩ một túp lều tranh hai trái tim vàng là quan trọng nhất. Chẳng ai biết
được trong cái “tốt đẹp” mà mỗi người mong muốn thật sự có quá nhiều yếu tố của
giá trị tiền bạc hay lợi ích ở đó hay không. Cũng bởi vậy những cuộc chiến
tranh vì tranh giành lợi ích lại không phải điều mà tất cả mọi người mong muốn”.
Tiểu thuyết “Phiêu dạt”
chứng tỏ sự nhạy bén của nữ tác giả Thương Hà trong việc chọn lựa đề tài và
khai thác đề tài. Thông qua sự phục thiện từ những linh hồn bị dày xéo bởi chiến
tranh, nữ tác giả Thương Hà sự ân cần và sự trìu mến với cuộc sống ấm êm và tự
do của mỗi số phận./.
LÊ THIẾU NHƠN
