Thuật ngữ "tóc vàng" không chỉ
là tên của một màu tóc, nó còn là một địa vị xã hội mang một định vị là "người
da trắng". Nếu
một ngày bạn thấy mình bị mắc kẹt giữa một con gấu đói và một cô gái tóc vàng
cá tính, hãy chiến đấu với con gấu.
Biểu tượng tóc vàng vẫn
ngạo nghễ trên hành tình
(Báo The New York Time
– Mỹ)
Báo “The New York Times” viết, tại Hoa Kỳ,
những cuộc tranh cãi về bất bình đẳng chủng tộc khá phức tạp. Thêm vào đó, nhiều
nhân vật trong giới chính trị, truyền thông và văn hóa đại chúng, bất chấp màu
da của mình,vẫn thích làm sáng màu tóc hơn. Thuật ngữ "tóc vàng"
không chỉ là tên của một màu tóc, nó còn là một địa vị xã hội mang một định vị
là "người da trắng".
Nếu một ngày bạn thấy mình bị mắc kẹt giữa
một con gấu đói và một cô gái tóc vàng cá tính, hãy chiến đấu với con gấu. Tôi
đã học được bài học này rất gần đây.
Sang năm mới, tôi xin nghỉ vài tuần để điều
trị bệnh viêm phổi và chuẩn bị cho học kỳ tiếp theo. Do nghỉ ngơi, công việc đã
lùi xuống hàng thứ hai. Thay vào đó, tôi lao vào thế giới của phim truyền hình
và tạp chí, thỉnh thoảng lên mạng xã hội.
Ở đó tôi đụng phải những cô gái tóc vàng.
Trong khi quá trình hồi phục, tôi đã xem
các video trên TikTok, nơi tôi đã tạo một tài khoản vào mùa hè năm ngoái, mặc
dù hầu hết người dùng ở đó đều trẻ hơn tôi rất nhiều. Một trong những lý do là
tôi sẽ tham gia một cuộc hội thảo có tên gọi “Các vấn đề xã hội trong xã hội
thông tin”.
Thuật toán TikTok có nhịp độ nhanh, không
ngừng phơi bày một cách không thương tiếc những cấu trúc tiềm ẩn trong cá thể mỗi
con người. Chúng ta có thể nói bao nhiêu lần tùy thích rằng chúng ta cần nội
dung nghiêm túc về Lưỡng Hà cổ đại, nhưng trên thực tế, hóa ra, mọi người sẵn
sàng xem video về mèo, một số nội dung khiêu dâm nhẹ nhàng và một lần nữa lại về
mèo. Trong nguồn cấp dữ liệu của tôi, có rất nhiều phụ nữ đã có tuổi yêu thích
thời trang và là chuyên gia trong một số lĩnh vực kiến thức cụ thể.
Và thế là tôi khám phá ra rằng, tại sao
tôi thấy mình hay thích xem tik tok về những cô gái tóc vàng. Tôi xem một video
về một phụ nữ Mỹ da trắng trẻ tuổi với mái tóc vàng ánh vàng nổi bật có đám
đuôi tóc màu hạt dẻ sẫm. Một trong những người bình luận của chương trình nói rằng
cô ấy hoàn toàn không phải là một cô gái tóc vàng, khiến cô gái đã phải hỏi mẹ
liệu cô ấy có phải là "người tóc nâu tự nhiên" hay không. “Không, con sinh ra đã tóc vàng rồi”-
bà mẹ trả lời.
Bạn có thể nhận ra người mẹ đã đáp lại với
một ý ngầm hoàn toàn khác. Tôi ngay lập tức chộp vấn đề này coi đó là một ví dụ
rõ ràng về dự án kéo dài nhiều năm mà tôi đang thực hiện về ý nghĩa chủng tộc trong
khái niệm "tóc vàng". Chúng tôi thay thế hai từ này bằng thuật ngữ mang
tính phân biệt chủng tộc- "da trắng". Cô gái có bộ đuôi tóc màu đen khăng
khăng khẳng định rằng từ khi còn nhỏ tóc cô đã vàng, tức cô ấy có tóc vàng tự nhiên—tôi đã nghe điều
này không biết bao nhiêu lần và nó luôn khiến tôi bối rối.
Điều gì quan trọng khi phải nhấn nhá tới một
đặc điểm di truyền đến mức nó sẽ được sử dụng để mô tả ngoại hình mãi rất lâu
sau khi biểu hiện của đặc điểm đó đã biến mất? Nghĩa đen chỉ nằm ở chỗ màu tóc
vàng kia có ý nghĩa gì đó hơn là bản thân mớ tóc. Hóa ra là tóc vàng tự nhiên được
thừa nhận sẽ mang lại danh dự, sự tôn trọng và quyền lực cho những ai khi có thể
yêu cầu tới nó một cách hợp pháp. Hãy đoán xem chúng ta định nghĩa tình trạng xã
hội là như thế nào đây? Sẽ đóng vai trò gì hoặc mang bản sắc nào để có được danh
dự, sự tôn trọng và quyền lực cho những người có quyền hợp pháp đối với một mớ
tóc?
Tôi đã hứa với những người đăng ký sẽ quay
lại chủ đề này. Bài luận văn đầu tiên của tôi xuất hiện vào năm 2013, khi tôi
viết về cách Miley Cyrus (nữ ca sỹ Mỹ) biểu diễn một tiết mục khêu gợi tình dục với
các vũ công da đen hỗ trợ tại một lễ trao giải. Ngày nay, điều này sẽ
không thu hút nhiều sự chú ý, nhưng sau đó Miley Cyrus vẫn tiếp tục hợp tác với
Disney. Tôi đã viết về trò chơi của cô ấy với chủng tộc và giới tính như những
biểu tượng của sự nguy hiểm.
Bài tiểu luận đó đã khởi động một cuộc
tranh luận kéo dài hàng thập kỷ về chủng tộc và vẻ đẹp trong bối cảnh chính trị,
kinh tế và văn hóa thuở tức những công việc mà tất cả chúng ta đã làm mà không
cần suy nghĩ về cách thức. Tôi đã viết về sức mạnh của thẩm mỹ hàng ngày, Dolly
Parton (nữ ca sỹ và diễn viên điện ảnh Mỹ) và thời trang chính trị. Và TikTok
không nẩy sinh vấn đề gì.
Trong hai ngày sau, tôi nhận được những
tin nhắn tức giận từ những cô gái tóc vàng tự xưng. Một tài khoản TikTok phổ biến dường như khuyến
khích những người theo dõi tố cáo tôi đồng loạt, một chiến thuật trực tuyến phổ
biến được gọi là bầy đàn.
Tôi biết rằng rất nhiều sự tức giận bắt
nguồn từ việc những người chỉ trích tôi có mối liên hệ mật thiết với văn hóa
internet. Ở trạng thái này, các mạng xã hội buộc chúng ta phải vượt qua bối cảnh
và chuyển sang những lời lăng mạ mà không cần đọc bài viết. Nhưng điều đó không
giải thích được phản ứng bản năng đối với ý tưởng của tôi rằng tóc vàng là một
địa vị xã hội. Các nhà bình luận đã viết rằng những đứa trẻ tóc vàng của họ
xinh đẹp hơn, giải thích điều này bằng một nỗi nhớ tuổi trẻ hoàn toàn tự nhiên
và dễ hiểu. Cay đắng nhất là những mái tóc đã bạc màu theo năm tháng. Họ khẳng
định họ là "những cô gái tóc vàng tự nhiên" mặc dù màu thật của họ
không như thế. Nếu bạn nói với họ rằng sự khác biệt là đáng kể, họ sẽ càng tức
giận hơn.
Mọi người thường không hài lòng với các
bài báo của tôi về thẩm mỹ và sức mạnh. Hầu hết chúng ta thường ghét chính ý tưởng
rằng những người chúng ta thích có nguyên nhân chính trị nào đó. Chúng ta thật
khó chịu khi nghĩ rằng những thứ chúng ta thích lại mang một ý nghĩa nào đó. Đấy
là bản chất của quan điểm. Tất cả chúng ta đều muốn có điều gì đó, và khi có rồi,
điều quan trọng với chúng ta là nó không có ý nghĩa gì cả. Chúng tôi không muốn
hối tiếc và xấu hổ về địa vị. Những cô gái tóc vàng tự nhiên đã chỉ trích tôi
chính bởi vì theo ý kiến của họ, màu tóc cần phải có ý nghĩa đối với họ.
Tôi đã bị cấm hai ngày sau khi video của
tôi có gần một triệu lượt xem. Điều đó khiến tôi hơi đau lòng, nhưng sau đó tôi
cảm thấy tự hào. Chưa ai từng cấm tôi trước đây! Một cảm giác say sưa tương tự
như của một thiếu niên mong đợi rằng một ngày nào đó tại một bữa tiệc, họ sẽ mời
anh ấy dùng chất kích thích bất hợp pháp, chỉ để ít nhất cảm thấy mình giống một
người nghiện ma túy.
Tôi tự hào mặc lệnh cấm và không chấp nhận
thất bại nhục nhã dưới tay những cô gái tóc vàng giận dữ. Tôi phản đối không phải
vì niềm tự hào đó, mà vì sự nghiêm túc của trí tuệ. Ở đất nước này, có rất nhiều
cuộc nói chuyện về chủng tộc, giai cấp và giới tính, và cuộc tranh cãi công
khai về bất bình đẳng chủng tộc khá phức tạp. Chỉ cần nhớ lại những vụ bê bối của
Anh xung quanh Meghan Markle là đủ để hiểu rằng chúng ta không phải là người cuối
cùng trong vấn đề này.
Một phản ứng quá xúc động đối với những
câu hỏi nhân từ về niềm tin hiển nhiên thường là chứng cớ chỉ ra rằng địa vị
đang hoàn thành mục đích của nó một cách vô hình.
Nhờ văn hóa, kinh tế và chính trị của cô
gái tóc vàng, người ta vô tình tự hỏi làm thế nào địa vị có được quyền lực và
cách chúng ta sử dụng nó trong cuộc sống. Bây giờ chúng ta đang nói về ý nghĩa
thực sự của từ "tóc vàng" dựa trên nghiên cứu. Cuốn sách “Chủ nghĩa phân
biệt chủng tộc không có người phân biệt chủng tộc” của nhà xã hội học Eduardo
Bonilla-Silva là một ví dụ điển hình về việc khám phá ra các phương pháp luận
chiến quanh vấn đề chủng tộc mà không đề cập trực tiếp đến nó. Điều này khiến bạn
nghĩ về những những nhập nhằng quanh vấn đề chủng tộc và địa vị.
Bonilla-Silva khẳng định rằng người da trắng,
giống như các nhóm khác, có một ngôn ngữ đặc biệt dành cho các thứ hạng chủng tộc.
Trong trường hợp của Hoa Kỳ, người da trắng được dùng từ "công dân",
"người đã đóng thuế" hoặc "người Mỹ". Và từ "tóc
vàng" không chỉ nhấn mạnh về màu sắc mà còn mô tả cách nó đạt được và duy
trì vị thế đó. Đôi khi điều này còn có thể liên quan đến các hành vi giới tính,
giai cấp và địa vị mà mọi người phát triển để các thành viên của nhóm thống trị
hiểu được. Tôi cá cược rằng khi bạn đọc điều này, nhiều khả năng bạn sẽ tưởng
tượng Reese Witherspoon là một cô gái tóc vàng giả định (nữ diễn viên kiêm nhà
sản xuất người Mỹ chứ không phải Beyoncé (ca sĩ người Mỹ. Sự tinh quái của cách
luận giải là bóng ma của bản sắc chủng tộc xuất hiện lờ mờ ở đâu đó gần đấy.
Tóc vàng là biểu hiện vật chất hoặc hình ảnh
của một đặc điểm di truyền .Cha
mẹ rất vui khi một đứa trẻ sinh ra có mái tóc vàng và buồn nhớ mái tóc vàng nếu
nó thay đổi. Một số nghiên cứu cho thấy những cô gái tóc vàng kiếm được nhiều
tiền hơn những cô gái ngăm đen (điều này giải thích cho sự vui vẻ của họ). Trong
sự hiểu biết của tôi, mái tóc vàng đã được áp đặt lên chúng ta thông qua quảng
cáo và văn hóa đại chúng. Nhưng ý nghĩa chính trị xã hội của mái tóc vàng lại nổi
bật lên như một mong muốn đáng sợ và khiếp đảm hơn.
Ở nhiều nền văn hóa có những từ và cách diễn đạt để mô tả "tóc vàng", nhưng không phải lúc nào hai chữ này cũng nói về tóc vàng. Đôi khi chúng ám chỉ màu da hoặc sự giàu có. Đây là trường hợp, ví như, trong tiếng Tây Ban Nha, từ "rubia" có thể mang nghĩa gì đó khác hơn là tóc vàng.
TÔ HOÀNG (chuyển ngữ)
