Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông vừa công bố
Kết luận thanh tra về việc thanh tra đột xuất việc chấp hành quy định pháp
luật về báo chí đối với Tạp chí điện tử Tri thức trực tuyến Zing.vn
Công bố kết luận thanh tra đột xuất Tạp chí điện tử
Tri thức trực tuyến
HÙNG QUÂN
Kết luận của Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền
thông nêu rõ, Tạp chí Tri thức trực tuyến là một trong những cơ quan
báo chí có số lượng độc giả truy cập nhiều (12-14 triệu lượt truy cập/ngày); có
sức ảnh hưởng, tác động nhất định trong xã hội, đặc biệt là đối tượng thanh thiếu
niên, tầng lớp độc giả trẻ. Đặc biệt, Tạp chí là một trong những cơ quan
báo chí có nhiều nỗ lực trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động
báo chí, từ quá trình thu thập thông tin, phân tích dữ liệu cho đến sản xuất nội
dung và xuất bản tin, bài; đã có những đóng góp trong việc thông tin, tuyên
truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, thông tin về hoạt
động của Hội Xuất bản Việt Nam và các hoạt động trong lĩnh vực xuất bản.
Tuy vậy, trong thời gian qua Tạp chí còn để xảy
ra một số tồn tại, vi phạm khá nghiêm trọng.
Cụ thể, Tạp chí thực hiện không đúng nội dung ghi
trong giấy phép hoạt động báo chí. Tạp chí sử dụng hai tên miền
news.zing.vn và zing.vn của Công ty cổ phần VNG mà không có trong giấy phép đã
được cấp để trỏ về tên miền zingnews.vn là không thực hiện đúng quy định tại giấy
phép đã được cấp và có nguy cơ gây mất an toàn, an ninh thông tin khi bị lợi dụng
chiếm quyền tài khoản quản trị của 2 tên miền này để thực hiện hành vi vi phạm
pháp luật.
Tạp chí sử dụng biểu tượng “Zing news” đặt phía trên cụm
từ “Tạp chí Tri thức trực tuyến” không đúng với mẫu giao diện trong hồ sơ đề
nghị cấp phép; thay đổi hình thức trình bày trên giao diện trang chủ của chuyên
trang Tri thức cuộc sống (thể hiện thông tin “Chuyên trang Tri thức cuộc sống
Lifestyle” gồm các chuyên mục Style, Money, Work, Love, Living, Smart Choice)
không đúng với mẫu trình bày giao diện trang chủ kèm theo giấy phép, là không
thực hiện đúng quy định tại khoản 3 Điều 20 Luật Báo chí năm 2016.
Mặc dù Tạp chí đã bị Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền
thông) xử phạt vi phạm hành chính về hành vi thực hiện không đúng tôn chỉ, mục
đích vào tháng 6/2022 nhưng Tạp chí vẫn không có chuyển biến, tiếp tục để xảy
ra tình trạng đăng tải nhiều tin bài không đúng tôn chỉ mục đích với tỷ lệ rất
lớn (chiếm hơn 80% tổng số lượng tin bài, đặc biệt trong tháng 7/2022 tỷ lệ này
lên tới 90,26%), trong đó có một số tin bài có nội dung sai sự thật, quy kết tội
danh khi chưa có kết luận của tòa án, một số tin bài bị cơ quan chỉ đạo báo chí
nhắc nhở, phê bình. Hành vi vi phạm của Tạp chí có mức độ tác động, ảnh hưởng lớn
tới xã hội, tới nhiều lĩnh vực, tổ chức, cá nhân, xâm phạm trật tự, hiệu lực,
hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí.
Tạp chí đã đăng tải thông tin sai sự thật trong 3 bài
viết “Đến TP.HCM du lịch, chàng Tây dạy học rồi giữ xe mưu sinh giữa dịch”,
"Người nhiễm nCoV tử vong trong tư thế treo cổ ở cửa hàng vàng bạc";
“Bắt tạm giam You Tuber “Thánh khờ Miền Tây””, là vi phạm quy định tại Khoản 8
Điều 9 Luật Báo chí 2016. Tạp chí đã quy kết tội danh khi chưa có bản án của
tòa án đã có hiệu lực pháp luật trong 03 bài viết "Dấu hiệu tội giết người
trong vụ cha dùng xăng và rơm đốt chân con"; “Tình tiết định khung cho
thanh niên dùng dao tấn công đại úy công an”; “Truy sát 2 người ở tiệm tóc,
nghi phạm đối diện hình phạt nào?” là vi phạm quy định tại Khoản 8 Điều 9
Luật Báo chí 2016.
Tạp chí cũng đã thực hiện gỡ nhiều tin, bài nhưng
không thông báo rõ ràng, không nêu rõ lý do, thể hiện việc quản lý, kiểm duyệt,
biên tập nội dung chưa chặt chẽ, thiếu tôn trọng độc giả, dẫn tới tâm lý hoài
nghi trong dư luận xã hội về tính khách quan, trung thực trong hoạt động báo
chí và làm ảnh hưởng tới uy tín của Tạp chí. Tạp chí không thực hiện đúng
quy định của Luật báo chí về cải chính, xin lỗi: Tạp chí đã không kịp thời đăng
cải chính đối với bài viết “Đến TP.HCM du lịch, chàng Tây dạy học rồi giữ xe
mưu sinh giữa dịch” là không thực hiện đúng quy định tại điểm a khoản 5 Điều 42
Luật Báo chí trong việc thực hiện cải chính; Tạp chí đặt tiêu đề bài viết là “Cải
chính”, đăng tải tin bài cải chính nhưng không đặt trên chuyên mục riêng tại
trang chủ là thực hiện không đúng quy định tại điểm a Khoản 3, điểm a Khoản 4
Điều 42 Luật Báo chí 2016. Tạp chí chấp hành không nghiêm chỉ đạo định hướng
thông tin của cơ quan có thẩm quyền, mặc dù đã được lưu ý nhắc nhở nhiều lần bằng
nhiều hình thức khác nhau, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến công tác
thông tin đối ngoại, có nguy cơ làm ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ đối ngoại của
Việt Nam với các nước.
Tạp chí có dấu hiệu “báo hóa” tạp chí, “tư nhân hóa”
trong hoạt động liên kết báo chí nằm trong Tiêu chí nhận diện “báo hóa” tạp
chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, “báo hóa” mạng xã hội và biểu
hiện “tư nhân hóa” báo chí, được ban hành kèm theo Quyết định số 1418/QĐ-BTTTT
ngày 22/7/2022 của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Tạp chí thực hiện nhiều nội dung mang tính thời sự, cập
nhật đa dạng (có nhiều bài tường thuật, cập nhật trực tiếp) các vấn đề chính trị,
kinh tế, văn hoá, xã hội, đối ngoại, quốc phòng, thể thao… không đúng tính chất
hoạt động của Tạp chí. Tạp chí chuyên ngành nhưng cử phóng viên, nhà báo
tác nghiệp hoặc yêu cầu cung cấp thông tin ngoài phạm vi tôn chỉ, mục đích được
quy định trong giấy phép hoạt động báo chí đã được cấp.
Tạp chí có vi phạm quy định về liên kết trong hoạt động
báo chí, có nguy cơ dẫn đến rủi ro cho cơ quan báo chí như: Tạp chí không báo
cáo về hoạt động liên kết trong các báo cáo hoạt động thường niên của Tạp chí gửi
cơ quan chủ quản là chưa thực hiện đầy đủ nhiệm vụ quy định tại Điều 4 Mục 3
Quyết định số 63/QĐ-HXBVN ngày 29/9/2021: “Hoạt động liên kết phải đưa vào báo
cáo hoạt động thường niên của Tạp chí đối với Hội Xuất bản Việt Nam”.
Tạp chí để Công ty cổ phần VNG phát triển ứng dụng
“zing.vn” và tổng hợp, khai thác tin bài trên trang zingnews.vn của Tạp chí
trong thời gian dài trong khi Công ty cổ phần VNG cũng chưa được cơ quan có thẩm
quyền cấp phép và Tạp chí cũng không phát hiện, không biết việc này, cho thấy sự
tùy tiện của đối tác liên kết trong việc thực hiện hợp đồng hợp tác với Tạp chí,
đồng thời Tạp chí có nguy cơ bị đối tác chi phối, gây khó khăn cho việc kiểm
soát hạ tầng công nghệ thông tin khi có tranh chấp xảy ra, nội dung tin bài của
Tạp chí có thể bị can thiệp trái phép.
Tạp chí không chủ động được công tác tài chính mà phụ
thuộc hoàn toàn vào đối tác. Tạp chí mất cân đối thu chi tài chính trong khi vẫn
tiếp tục duy trì số lượng lớn đội ngũ phóng viên, cộng tác viên không phù hợp với
loại hình và quy mô của Tạp chí, thậm chí còn cử phóng viên đi nước ngoài để
tác nghiệp, phản ánh nội dung không đúng tôn chỉ, mục đích dẫn tới mất cân đối
thu, chi, gây mất an toàn trong công tác duy trì hoạt động báo chí, có nguy cơ
bị đối tác chi phối. Doanh thu của Tạp chí phát sinh từ hoạt động hợp tác khai
thác kinh doanh với Công ty TNHH VNG Online năm 2021 là 25 tỷ đồng, năm 2022 (từ
01/01/2022 đến tháng 10/2022) là 20 tỷ đồng...
Với những sai phạm như trên, Thanh tra Bộ TT&TT kiến
nghị cơ quan chủ quản của Tạp chí điện tử Tri thức trực tuyến tăng cường
công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động của Tạp chí; chỉ đạo, giám sát Tạp chí
tuân thủ nghiêm chỉ đạo, định hướng kỷ luật thông tin và các văn bản chỉ đạo của
cơ quan có thẩm quyền, thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích, các nội dung ghi trong
giấy phép, chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về báo chí. Đồng thời, xây
dựng kế hoạch và triển khai thực hiện khắc phục triệt để các tồn tại, vi phạm
đã được chỉ ra tại Kết luận thanh tra, đặc biệt là các biểu hiện “báo hoá” tạp
chí, “tư nhân hoá” trong hoạt động liên kết báo chí; xem xét lại hợp đồng
liên kết với đối tác để đảm bảo Tạp chí thực hiện đúng, đầy đủ các quy định của
Luật Báo chí, đảm bảo công bằng, quyền, lợi ích chính đáng của cơ quan báo chí
và không để bị đối tác chi phối...
Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông cũng yêu cầu Tạp
chí điện tử Tri thức trực tuyến chấm dứt ngay các hành vi vi phạm đã được chỉ
ra tại kết luận này; tăng cường công tác quản lý mọi mặt của Tạp chí; thực hiện
nghiêm các chỉ đạo, định hướng, kỷ luật thông tin và các văn bản chỉ đạo của cơ
quan có thẩm quyền; khắc phục triệt để những tồn tại, sai phạm về tôn chỉ, mục
đích, đảm bảo thực hiện đúng quy định tại giấy phép đã được cấp; xây dựng, triển
khai quy trình tác nghiệp chặt chẽ để tăng cường quản lý, giám sát hoạt động của
nhà báo, phóng viên và bảo đảm tính chính xác, khách quan của nội dung các tin,
bài...
Nguồn: CAND
