Với phim
"Muôn vị nhân gian" một câu chuyện tình rất lạ, vừa phức tạp, vừa
trong vắt trong veo đến khó tin giữa một người đàn ông và một người đàn bà đã
luống tuổi đặt trên nền của dao thớt, mắm muối, củi lửa mà vẫn khớp khao, hợp
lý, nhuần nhuyễn.
VÀI GHI NHẬN VỚI “MUÔN VỊ NHÂN GIAN"
TÔ HOÀNG
1-
Phim đề
cao nghề ẩm thực- dĩ nhiên, phải hết sức chú trọng những động tác bếp núc:
thái, băm, khuấy, đảo, nghiền, giã, lột, bóc... Có đến trên 20 phút đầu trong
"Muôn vị nhân gian" những công việc này được miêu tả trên màn ảnh kỹ
càng, chọn lọc, vừa thực vừa uyển chuyển như những điệu múa. Càng ngạc nhiên
hơn khi cặp diễn viên lừng danh Juliete Binoche và Benoit Magimel chịu để đạo
diễn Trần Anh Hùng "hành hạ" trong không khí mắm muối, củi lửa, với
những công việc đời thường như vậy. Hẳn cả hai đã đọc kỹ tiểu thuyết cùng kịch
bản để thẩm lậu được hết những gì tác phẩm văn chương và bộ phim muốn đạt tới.
Trộm nghĩ
như cung cách làm phim lâu nay ở xứ mình, diễn viên không thèm ngó mắt tới kịch
bản văn học hoặc đọc lớt phớt qua loa, chỉ ngong ngóng chờ đớp lấy lời nhắc
thoại của nhân vật, hẳn 20 phút đầu của "Muôn vị nhân gian" sẽ tầm
thường, nhàm chán đến đâu!
2-
"Muôn
vị nhân gian" thuộc loại phim tinh tế, khó làm và rất kén khách, kiểu như
phim Mỹ "Người đọc sách".
Xưa nay
vẫn tồn tại quan niệm, đã là văn chương tinh xảo, thứ thiệt thì việc chuyển thể
là vô vọng. Chỉ có chữ nghĩa mới lách nổi vào ngóc ngách tâm lý, những gì tế vi
nhất của con người, còn ngôn ngữ hình thì bất lực. Phim Mỹ "Người đọc
sách" cũng như Muôn vị nhân
gian" đã phá bỏ định kiến này.
3-
Văn
chương Pháp nói chung, điện ảnh Pháp nói riêng vẫn nổi trội bởi chiều sâu tâm
lý nhân vật, lạng lách, bóc tách, chạm vào được vào những thớ mạch tinh vi, ẩn
khuất nhất trong đời sống tình cảm, tâm lý của con người. Với phim "Muôn vị nhân gian" một câu chuyện tình
rất lạ, vừa phức tạp, vừa trong vắt trong veo đến khó tin giữa một người đàn
ông và một người đàn bà đã luống tuổi đặt trên nền của dao thớt, mắm muối, củi
lửa mà vẫn khớp khao, hợp lý, nhuần nhuyễn.
Chàng
phấn đấu để có được những món ăn tựa như làm đẹp lòng vua chúa. Nhưng vẫn phải
để Nàng nếm thử và định lượng trước tiên.Ấy vậy, nhưng khi Nàng hỏi, Chàng
thích coi Nàng là Người vợ hay Đầu bếp, không suy nghĩ Chàng trả lời: Đầu bếp!
4-
Sách văn
chương nguyên gốc chưa được đọc (hay chưa dịch?). Xem "Muôn vị nhân
gian" bỗng giật mình với một phát hiện: Thì ra đề tài, chất liệu đâu phải
chỉ là những gì gay gắt, dữ dằn, quyết liệt; là sự tương phản hoặc đối chọi tóe
lửa giữa Thiện và Ác; giữa Ta và Địch; giữa các Đối cực hoặc những gì cần phanh
phui, vạch mặt chỉ tên làm thỏa mãn cơn cuồng sung của số đông ( đấu tố, huynh
đệ tương tàn, trèo đầu cưỡi cổ dân lành..)
Một đề
tài dung dị, những chất liệu tưởng như quen thuộc vẫn có thể làm hé lộ những gì
thuộc thân phận con người, những giá trị nhân văn nhân bản cao đẹp.
5-
Một lần, nhân vật nam chính mời cô bé Paulin (được
tiếng là có năng khiếu thẩm định các món nấu) nếm thứ một món ông vừa nấu xong.
Hỏi, có ngon không, cô bé lắc đầu. Nhân vật nam chính nói với cô bé: Muốn biết
ngon hay không còn cần tới SỰ HIỂU BIẾT và VĂN HÓA (nhắc lại đại ý, có thể
không chuẩn).
Tôi xem
"Muôn vị nhân gian" ở rạp BHD trên đường 3 tháng 2, TP.HCM vào tuổi
10g15 xế trưa, ngày đầu tuần 25/3. Ngó xuôi, ngó ngược cả rạp vẫn nhõn chỉ có
hai vợ chồng già. Tan buổi chiếu, ra hỏi cháu gái bán vé, được biết buổi tối và
ngày nghỉ cuối tuần đông người xem hơn…
Chả sao
cả! Mỗi người có sở thích riêng, gu thẩm mỹ riêng, lời khen tiếng chê riêng.
Huống hồ, ngay trên thế giới cũng đang có ý kiến kiểu phim như "Muôn vị
nhân gian" hiện đã xa đàn...
Riêng tôi vẫn thích, đánh giá cao thứ cinema kinh điển như thế!
