Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ góc nhìn về nghề giáo, bởi lẽ ông đã có một thời gian dạy học trước khi trở thành tác giả ăn khách trên thị trường sách.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho biết: “Tôi dạy học hai năm
1984-1986 ở trường Bình Tây quận 6, TP.HCM, sau đó chuyển sang cầm bút đến tận
hôm nay, một quãng thời gian đủ để một em bé sơ sinh trở thành một ông bố hay
bà mẹ. Bây giờ gặp lại các thầy cô giáo ở trường cũ, tôi chợt nhận ra tôi đã
cách xa các thầy cô nhiều lắm, không chỉ về không gian, thời gian mà cả phong
cách xử sự đến lời ăn tiếng nói cũng khác.
Gần 40 năm lăn lộn trong nghề báo nghề văn, quen kiểu
ăn nói tự do phóng khoáng, đôi khi thân mật bỗ bã, bỗng có dịp ngồi trò chuyện
với các thầy cô giáo điềm đạm, nói năng mực thước, từ tốn, tôi thấy chất mô phạm
trong tôi đã phai nhạt đi nhiều”.
Tuy nhiên, là một người quan tâm đến việc bồi đắp nhân
cách cho thế hệ tương lai, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh bày tỏ: “Ngành giáo dục gần
đây bị than vãn không ít, từ chương trình học quá tải đến nạn bằng cấp giả, từ
chuyện thu các loại phí đến sự thoái hóa của vài gương mặt đen trong ngành, những
thông tin đó khiến một người từng đứng trên bục giảng như tôi cũng thấy nhức đầu
và bất an. Nhưng khi tiếp xúc trực tiếp với thầy cô giáo của các trường Tân Nhựt,
Bình Quới Tây, Bình Tây, nhìn tác phong sư phạm mẫu mực, nghe những tâm sự tha
thiết về nghề cũng như mối quan tâm các thầy cô dành cho học trò, cho ngôi trường
của mình, tôi bắt gặp trong lòng một cảm giác yên tâm, tin cậy.
Chính họ là những tấm gương sáng để học sinh soi vào,
là những người âm thầm gìn giữ sự cao quý của nghề dạy học vốn đã bị sứt mẻ
không ít bởi những chuyện ngoài tầm tay của những người đứng trên bục giảng”.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tốt nghiệp Trường Đại học Sư
phạm TP.HCM nhưng do thời thế đưa đẩy, ông chỉ dạy học được có hai năm. Thế nhưng,
với ông, đó là hai năm có quá nhiều điều để nhớ. Và một trong những tác phẩm
tái hiện một cách sinh động và đầy đủ những tháng ngày dạy học của ông là truyện
dài “Bàn có năm chỗ ngồi”. Tác phẩm này được nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành năm
1987, nhưng ông viết vào năm 1985, lúc vẫn còn là một thầy giáo.
Vì vậy, so với các tác phẩm sau này của nhà văn Nguyễn
Nhật Ánh viết về lứa tuổi học trò, ở “Bàn có năm chỗ ngồi” không khí học đường
đậm đặc hơn hẳn, từ khung cảnh trường lớp đến các sinh hoạt dưới mái trường.
Trong một Hội sách TPHCM, có cô bé trạc 14, 15 tuổi
trong lúc chờ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ký tên vào sách, đã hớn hở hỏi: “Hồi trước
thầy dạy học ở trường Bình Tây phải không thầy? Con là học trò trường Bình Tây
nè thầy”. Ông nhìn cô bé, hết sức ngạc nhiên, vì lứa học trò của ông hẳn vào cỡ...
ba mẹ của cô bé. “Sao con biết? Con nghe ba mẹ con kể lại phải không?”. Cô bé
lém lỉnh: “Cần gì nghe ai kể hả thầy. Con học ở trường Bình Tây, đọc cuốn truyện
“Bàn có năm chỗ ngồi” của thầy, biết ngay là thầy tả trường con rồi!”.
Ký ức làm thầy giáo vẫn nguyên vẹn trong lòng nhà văn
Nguyễn Nhật Ánh: “Hồi tôi còn dạy học, thấy nhiều em trả bài không lần nào thuộc,
dù tôi hết khuyên bảo đến răn đe, tôi chán nản vô cùng. Một lần, tôi tìm đến
nhà học trò, định trao đổi với phụ huynh về việc học của con em. Tôi đang đạp
xe trên con đường ngoằn ngoèo dẫn vào khu phố lao động, vừa đạp vừa nhìn dáo
dác, bỗng nghe vang lên bên tai tiếng reo: “Chào thầy!”. Tôi quay lại, gặp đúng
đứa học trò tôi đang định ghé nhà “méc” phụ huynh. Em mặc quần đùi, áo cộc
phong phanh, đang đẩy chiếc xe chở củi. Tôi đến gần em tò mò hỏi: “Em đẩy củi về
nhà à?”. “Dạ, không ạ. Em đẩy thuê cho người ta”.
Hỏi chuyện một hồi, tôi mới biết em nhà nghèo, đi học
về vừa cất tập vô ngăn bàn là ba chân bốn cẳng chạy ra chợ đẩy xe mướn kiếm tiền
phụ ba mẹ. Hèn gì mà em không có thì giờ học bài! Hôm đó, sau một hồi ngẩn ngơ,
tôi vuốt tóc em, động viên vài câu rồi tặc lưỡi quay xe về, bỏ luôn ý định vào
gặp phụ huynh để trách cứ.
Những gương mặt học trò sạm đen vì nắng gió thời đó,
nay đã trưởng thành, đã làm cha làm mẹ, nhưng hình ảnh các em đã in sâu vào ký ức
tôi và đã đi vào trong từng trang sách của tôi như những kỷ niệm đẹp đẽ”.
Tác phẩm “Bàn có năm chỗ ngồi” của nhà văn Nguyễn Nhật
Ánh từ năm 1987 đến hiện tại, đã được in gần 60 lần. Đó là tác phẩm được viết
trong những ngày nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đang dạy học, được ông tâm đắc: “Tôi
đã sung sướng trao cho thầy Diệp Vĩ Cường, hiệu trưởng đương nhiệm của trường
Bình Tây, tác phẩm “Bàn có năm chỗ ngồi” như một tỏ bày tình cảm với ngôi trường
duy nhất trong đời dạy học ngắn ngủi của tôi, ngôi trường mà nếu không có nó thì
một trong những tác phẩm đầu tay của tôi đã không có mặt trên cõi đời này”.
