Những hình xăm được ghi lại lâu đời nhất đã hơn 5 nghìn năm tuổi. Các hình vẽ trên cơ thể hóa ra là bất hợp pháp, hoặc ngược lại, trở thành một huy hiệu danh dự. Chúng được dùng để trang trí thi thể của các hoàng đế và tù nhân. Người ta vẽ hình rồng, tên những cặp tình nhân và biểu tượng của các thành phố lên cơ thể.
Ivan Grinko, Tiến
sĩ Khoa học Lịch sử, Trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Sư phạm Thành phố
Moscow (MSPU) của Nga, đã nói về sự biến đổi của hình xăm - từ một hành động
sùng bái thành một công cụ hỗ trợ tâm lý.
Để chữa đau khớp
Hình xăm được bảo quản khá kém trên vật liệu cổ nhân học
nên không thể nói về thời điểm xuất hiện hiện tượng này một cách chính xác.
Nhưng có những phát hiện riêng lẻ mà qua đó chúng ta có thể theo dõi lịch sử xuất
hiện của hình xăm. Ví dụ kinh điển được nhắc đến liên quan đến hình xăm là “Người
băng” nổi tiếng. Ötzi được tìm thấy vào đầu những năm 1990 ở dãy Alps, anh ta
và các họa tiết chấm và đường trên cơ thể đã hơn 5.300 năm tuổi. Vài năm trước,
một số xác ướp được phát hiện ở Ai Cập với hoa văn và hoa trên da.
Chúng tôi không biết ý nghĩa chính xác của những hình
xăm cổ xưa. Các nhà khoa học cho rằng những hình vẽ này nhằm mục đích nghi lễ
hoặc chữa bệnh. Ví dụ, Iceman được chẩn đoán mắc bệnh khớp, các bức vẽ nằm xung
quanh những vùng trên cơ thể nơi anh ta đau nhất. Theo Ivan Grinko, hình xăm được
thiết kế để giảm bớt nỗi đau này.
Để thực hiện một hình xăm, xương động vật được mài sắc
thường được sử dụng nhiều nhất. Thuốc nhuộm tự nhiên được bôi lên chúng để trộn
tro của những người thân đã khuất. Người Slav ngoại đạo sử dụng tro gỗ nghiền
nát, người Polynesia sử dụng than củi và các dân tộc khác sử dụng henna và bồ
hóng.
Trên lãnh thổ châu Âu hiện đại, hình xăm được thực hiện
bởi các bộ lạc man rợ, nhưng cư dân ở Hy Lạp và La Mã cổ đại đã cố gắng tránh
những hình vẽ trên cơ thể. Vào thế kỷ 18-19, hình xăm trở nên phổ biến trong thế
giới văn minh. Đây là thời kỳ thuộc địa tích cực. Người châu Âu bắt đầu làm
quen với văn hóa xăm hình của các nước khác. Các hình xăm đã được áp dụng lên
cơ thể bởi các thủy thủ, binh lính châu Âu và thậm chí cả hoàng gia - các vị
vua của Vương quốc Anh George V và Edward VII và thậm chí cả Hoàng đế Nga
Nicholas II, người trong chuyến đi đến Nhật Bản đã xăm một con rồng trên cánh
tay của mình.
Các hình xăm kỳ lạ
Sự xuất hiện những biến đổi trên cơ thể con người có
liên quan chặt chẽ đến logic tiến hóa. Các hoa văn trên cơ thể có ý nghĩa gần
giống như đuôi công. Từ quan điểm tiến hóa, công không cần đến nó nữa. Việc duy
trì là khó khăn và nguy hiểm. Nhưng mặt khác, lý thuyết khuyết tật lại cho rằng:
chiếc đuôi công, những chiếc sừng phân nhánh lớn và những thứ không cần thiết
khác trong gia đình nhấn mạnh rằng chủ nhân của chúng rất đẹp trai về mặt di
truyền nên có thể gánh vác một gánh nặng xa hoa như vậy và tồn tại. Có thể giả
định rằng hình xăm trong thời cổ đại cũng thể hiện sức sống và ám chỉ một kiểu
gen đầy hứa hẹn xét về mặt sinh sản.
Các dân tộc sống trên lãnh thổ nước Nga hiện đại thường
coi những hình vẽ trên cơ thể là bùa hộ mệnh. Nhìn chung, ở hầu hết các dân tộc
cổ xưa, việc xăm mình thường gắn liền với sự khởi đầu - một nghi thức bước sang
tuổi dậy thì, chuyển sang một giai đoạn mới. Một hình xăm cũng có thể được thực
hiện nhằm mục đích kỳ thị: ở La Mã cổ đại, nô lệ bị “đóng dấu” bằng các hình vẽ.
Họ còn châm chích như một tấm bùa hộ mệnh chống lại thế lực tà ác.
Trước khi đến Thánh địa, quân Thập tự chinh đã vẽ hình
một cây thánh giá, thường là trên cổ tay của họ. Một biểu tượng như vậy có thể
giúp linh hồn của một chiến binh thiệt mạng trong trận chiến được an nghỉ mà
không cần lễ tang. Mặc dù, nhà khoa học làm rõ, nhìn chung việc xăm mình không
được Cơ đốc giáo chấp thuận; lệnh cấm phong tục ngoại giáo đã được Giáo hoàng
Adrian I áp đặt vào năm 787.
75% khách hàng ở Nga là phụ nữ
Vào thế kỷ 19, xã hội phương Tây bắt đầu gắn những bức
vẽ trên cơ thể với những bộ phận dân cư bị gạt ra ngoài lề xã hội. Vào những thời
điểm khác nhau, hình xăm được coi là dấu hiệu của “hành vi xấu” hoặc thuộc về một
nền văn hóa nhóm nhất định, như ở Nhật Bản - trong thời Edo (1603-1868), tất cả
các thành viên của nhóm tội phạm Yakuza đều xăm mình. Và ở Liên Xô, “hình xăm”
biểu thị tình trạng tội phạm của tù nhân và vị trí của anh ta trong hệ thống cấp
bậc của nhà tù.
Ngày nay tình hình đã thay đổi, hình xăm bắt đầu được
hiểu là một loại hình nghệ thuật. Chất lượng bản vẽ đã thay đổi rõ rệt trong 15
năm qua. Vai trò của hình xăm cũng đã thay đổi - giờ đây chúng trang trí cho cơ
thể. Đánh giá theo số liệu thống kê, tại Hoa Kỳ, 24% dân số có ít nhất một hình
xăm vào đầu những năm 2000.
Và ở Nga, 75% những người xăm hình không phải là những
thủy thủ tàn bạo, quân nhân hay tù nhân mà là phụ nữ sống ở các thành phố lớn. Nhân
tiện, hình xăm có trên cánh tay hay cơ thể của các nhà quản lý, doanh nhân, nhà
khoa học, bác sĩ- những người sau này thậm chí còn phát triển văn hóa hình ảnh
cơ thể của riêng họ.
Một cuộc khảo sát gần đây của VTsIOM (cơ quan điều tra
xã hội học ở nước Nga) cho biết: 58% người Nga có thái độ trung lập với hình
xăm, 43% tin rằng hình xăm thể hiện mong muốn nổi bật và 20% cho rằng đó là
mong muốn làm đẹp. Tuy nhiên, ngày nay hình xăm còn được sử dụng như một phương
tiện hỗ trợ xã hội và tâm lý.
Có một số dự án xã hội trong đó các studio xăm hình
cung cấp hình xăm miễn phí cho những phụ nữ sống sót sau bạo lực gia đình hoặc
đã trải qua hóa trị. Và đây là lúc nguồn tài nguyên trị liệu của hình xăm được
sử dụng: một mặt, nó là sự thể hiện việc thuộc về một cộng đồng nhất định, mặt
khác là sự chuyển đổi sang một phẩm chất xã hội mới, mong khép lại những vấn đề
cũ.
Hình xăm các thành phố
Một xu hướng thú vị khác: vào đầu những năm 2010, hình
xăm kỹ thuật số xuất hiện - các điện cực được cấy dưới da, có thể thay thế y
tá. Họ theo dõi lượng đường trong máu, tình trạng chung của cơ thể và những
thay đổi về lượng máu. Và mô hình kỹ thuật số, được hình thành bởi các điện cực
được đưa vào dưới da, sẽ thay đổi màu sắc tùy thuộc vào lượng đường trong máu.
Thông thường, mọi người áp dụng các chủ đề cơ bản như
hình xăm: đồ trang trí, chữ khắc (thông điệp) và hình ảnh vật tổ - động vật hoặc
thực vật có liên quan đến chủ nhân của hình xăm. Nhưng lại đã có một xu hướng
khác xuất hiện - những bức vẽ liên quan đến thành phố. Người ta thường xăm hình
ảnh các thành phố mình đang sống hoặc các thành phố mình yêu thích.
TÔ HOÀNG chuyển ngữ
