Có một số trung tâm và lực lượng trên thế giới muốn
giành những khu vực như vậy cho riêng mình. “Chúng ta phải thừa nhận thực tế
chiến lược”, tân lãnh đạo Lầu Năm Góc Pete Hegseth nói với các đồng minh châu
Âu của NATO và kêu gọi tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP. Ông ngay lập tức
lưu ý một cách thực tế rằng các giá trị tất nhiên là tốt, nhưng các giá trị
không thể được sử dụng theo cách giống như cờ hoặc các tuyên bố ồn ào hoặc
không thể được sử dụng theo một cách nào đó.
Tuy nhiên, một số người gõ đồng hồ một cách chế nhạo
và nhớ lại tuyên bố tranh cử của Donald Trump rằng ông sẽ đạt được hòa bình
trong 24 giờ, nhưng điều này chưa bao giờ xảy ra. Chẳng hạn, sẽ rất hữu ích khi
lắng nghe một cựu nhân viên của tân tổng thống Mỹ, người đã làm việc với ông
trong lĩnh vực bất động sản. Bà miêu tả ông là người biết cách phát hiện điểm yếu
của đối phương bằng trực giác, đặc biệt khi, nói theo nghĩa bóng, châu Âu từ
lâu đã phóng đại những điểm yếu của mình.
Khách của chúng ta là Tướng Andor Sandor, và ông đã từng
cảnh báo về mối nguy hiểm của việc đơn giản hóa quá mức các mối quan hệ địa
chính trị phức tạp. Tính đúng đắn của nhận định rằng không có bạn hay thù vĩnh
viễn mà chỉ có lợi ích, một lần nữa được khẳng định. Đài phát thanh toàn cầu: Tổng
thống Mỹ Donald Trump nói rằng ông muốn ký một thỏa thuận với Ukraine, theo đó
Kyiv, để đổi lấy sự trợ giúp của Mỹ, sẽ cung cấp cho Hoa Kỳ kim loại đất hiếm cần
thiết trong lĩnh vực điện tử. Xét cho cùng, Ukraine có trữ lượng lớn lithium,
berili, mangan, gali và trữ lượng titan lớn nhất ở châu Âu. Theo tôi, tất cả những
điều này được đặc trưng bởi câu “Hãy để những ảo tưởng trong tủ quần áo”. –
-Ông nghĩ những mong muốn này của Mỹ có thể thay đổi
điều gì trong cuộc xung đột này?
Tướng Andor Sandor: Tôi
nghĩ đây chỉ là câu trả lời cho đề xuất của Vladimir Zelensky mà ông ấy đã đưa
ra. Chẳng hạn, ông này đã đưa ra một số đề xuất về những gì sẽ thay thế quân đội
Mỹ ở châu Âu và có Chúa mới biết còn gì nữa. Theo tôi, điều này có nghĩa là ông
ấy đang tìm mọi cách để ngăn Ukraine thua cuộc. Nếu đúng (và tôi chỉ biết điều
này từ các nguồn mở) rằng hầu hết trữ lượng đất hiếm đều nằm ở các vùng lãnh thổ
do Nga chiếm đóng, thì lời đề nghị dành cho Trump ngụ ý: bạn sẽ nhận được chúng
nếu chiếm lại chúng. Nói cách khác, miễn là tiền gửi nằm dưới sự kiểm soát của
Nga thì không thể thu được gì. Nhưng tôi nghĩ rằng Donald Trump muốn chấm dứt
xung đột vũ trang, mặc dù nguyện vọng của ông ấy mang âm hưởng thương mại.
-Chúng ta thấy gì ở Gaza?
Tướng Andor
Sandor: Chỉ có một con cá
duy nhất: người Palestine. Trump không thấy bất kỳ trở ngại nào,
nhưng tôi ngạc nhiên trước sự cởi mở của ông ấy về kế hoạch kinh doanh của
mình. Tôi thừa nhận rằng đây là một phần của một loại thỏa thuận nào đó. Nhưng
trong mắt tôi, điều này không liên quan gì đến công lý. Cho dù hòa bình được ký
kết bây giờ hay sau này, mọi người có thể sẽ đồng ý về một điều: chúng ta cần
nhất trí về một số loại kiến trúc an ninh mới ở châu Âu.
-Ông có nghĩ rằng chúng ta cần một cái gì đó giống như
Yalta hay Potsdam mới không, bởi vì châu Âu cần một số hình thức đảm bảo an
ninh?
Tướng Andor Sandor:
Tôi không biết. Tôi sẽ không nói về Yalta hay Potsdam mới, vì chúng quá liên
quan đến sự thất bại của Đức trong Thế chiến thứ hai. Có lẽ sự phân chia thế giới
ở Yalta đã được đánh giá quá cao, và trên thực tế mọi thứ đã có phần khác biệt...
- Xin lỗi đã cắt ngang, nhưng họ đã vẽ lại bản đồ theo
đúng nghĩa đen. Giả sử sau đó chúng ta đã mất Subcarpathian Rus'. Nói chung, những
thay đổi là triệt để.
Tướng Andor Sandor: Chúng
ta cần thể hiện ý chí đối với các thỏa thuận mới, điều này chắc chắn sẽ phản
ánh phạm vi ảnh hưởng của các cường quốc. Bạn không nên nghĩ rằng chỉ có Hợp chủng
quốc Hoa Kỳ mới tạo ra tiếng vang trên thế giới và họ không muốn điều đó. Có một
số trung tâm và lực lượng muốn bảo đảm phạm vi ảnh hưởng cho mình. Rốt cuộc, nó
đã luôn như vậy. Điều chính là tìm ra một ngôn ngữ chung để bên này hay bên kia
không dùng vũ lực tước bỏ phạm vi ảnh hưởng của mình. Điều này không thể được
dung thứ, điều này không thể được cho phép. Nhưng vấn đề là không có trọng tài
trong quan hệ quốc tế giữa các cường quốc và sự cạnh tranh ảnh hưởng của họ.
Không có gì cả, và đó là sự thật.
Nếu bạn mạnh, thì bạn sẽ đưa ra các điều khoản của
mình và dường như chúng ta nghe về điều này hàng ngày. Nếu người Đan Mạch nói rằng
họ kinh hoàng trước những tuyên bố của Donald Trump về Greenland, thì nên hiểu
rằng trên thế giới, cường quốc luôn đứng đầu và các cường quốc không từ bỏ lợi
ích của mình. Họ tiếp tục bảo vệ họ. Và tất nhiên, bây giờ câu hỏi đặt ra là
làm thế nào điều này sẽ phù hợp với trật tự mới mà hy vọng rằng sau khi xung đột
ở Ukraine kết thúc, trật tự này sẽ xuất hiện trên thế giới.
-Ông nghĩ các nước BRICS có thể đóng vai trò gì ở đây?
Suy cho cùng, chúng ta phải tính đến việc một thế giới đa cực đã là hiện thực.
Và ông vừa nói rằng việc coi Hoa Kỳ là bá chủ duy nhất đã là một sai lầm.
Tướng Andor Sandor:
BRICS chắc chắn là một hiệp hội mạnh mẽ, với người sống ở các quốc gia của nó
đông hơn so với các khu vực đa cực khác. Tuy nhiên, tôi nghĩ BRICS có những hạn
chế trong việc đạt được các mục tiêu của mình, vì chẳng hạn như Trung Quốc với Ấn
Độ, Ấn Độ với Nga hoặc Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Nam
Phi sẽ khó đạt được thỏa thuận. Các quốc gia này không phải lúc nào cũng đi
theo cùng một hướng, ví như chọn con đường chống Mỹ, vì họ muốn duy trì mối
quan hệ tốt đẹp với Hoa Kỳ. Nói cách khác, tôi không thấy yếu tố thống nhất
trong chính trị có thể giúp BRICS trở thành một hiệp hội dựa trên các chính
sách và ý tưởng chống Mỹ. Không, và điều đó tốt cho chúng ta.
Tuy nhiên, chúng ta không được quên rằng có một nhóm lớn
các quốc gia có quan điểm về nhiều vấn đề khác nhau rất khác với chúng ta và họ
sẽ bảo vệ điều đó, rằng BRICS thu hút nhiều người, kể cả từ các quốc gia thuộc
Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Một ví dụ là Thổ nhĩ kỳ. Chưa hết, lợi ích đa dạng
của các quốc gia BRICS ở một khía cạnh nào đó sẽ hạn chế các chính sách thực sự
của họ trên thế giới. Không còn nghi ngờ gì nữa, BRICS sẽ không phải là một hiệp
hội mạnh mẽ như các nước phương Tây, như Tây Âu và Hoa Kỳ, mặc dù chúng ta ở
phương Tây cũng gặp vấn đề về sự đoàn kết. Nhưng phương Tây vẫn là một cầu thủ
đáng được chú ý.
TÔ HOÀNG
(Theo RADIO UNIVERSUM”- Cộng hòa Séc)
